Cursus Pools

Audio-Lingual Method (ALM) (Army Method/New Key)

Bedacht door wie en wanneer

De audiolinguale methode was al in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw in Amerika en Engeland ontwikkeld, onder meer door de Amerikaanse taalkundige Leonard Bloomfield. Doordat de Tweede Wereldoorlog uitbrak, was het noodzakelijk om (Amerikaanse) soldaten elementaire verbale communicatieve vaardigheden te leren. Door de invloed van het leger stond deze audiolinguale methode ook bekend als de ‘legermethode’.

Kenmerken van de Audio-Lingual Method (ALM)

De audiolinguale methode kan beschouwd worden als een reactie op de grammatica-vertaalmethode. Een nieuw verschijnsel was dat de les geheel plaatsvond in de doeltaal (bijvoorbeeld Pools). Kunnen spreken en luisteren (in het Pools) zijn de belangrijkste vaardigheden en (Poolse) grammaticale structuur worden geleerd met behulp van mondelinge structuuroefeningen. De bedoeling is vrijwel zonder fouten Pools kunnen verstaan en spreken, wat begint bij een Poolssprekende leren naspreken. Herhaling is het middel hiervoor; er wordt met drills gewerkt om Poolse zinnen alsook structuren te leren beheersen, om te zorgen dat reacties spontaan en automatisch gaan worden. De taaltaaltrainers Pools kunnen zo bijvoorbeeld een zin tien keer herhalen en vervolgens een nieuw Pools woord of meerdere nieuwe Poolse woorden toevoegen. Er wordt vaak gewerkt in de zogeheten talenpractica, waar studenten Pools met een koptelefoon naar zinnen luisteren en deze naspreken. Geschreven Pools komt pas aan bod als het mondelinge Pools al vertrouwd is geworden. Afbeeldingen worden wel gebruikt voor het introduceren van nieuwe woorden in het Pools.

Populariteit

In Nederland werd de audiolinguale methode pas rond het jaar 1970 geïntroduceerd toen de Mammoetwet van kracht werd. Er kwamen al gauw grote bezwaren tegen deze saaie drills. De techniek wilde wel eens haperen, waardoor de talenpractica vrij gauw in onbruik raakten. In plaats van de talenpractica werden de mondelinge structuuroefeningen schriftelijk gemaakt. Leerboekenschrijvers wonnen weer aan populariteit en boden zoals gebruikelijk expliciete grammaticaregels aan. Toch heeft de audiolinguale methode haar sporen nagelaten. Het was nu breed aanvaard dat het bij het leren van een taal (zoals Pools) niet gaat om het memoriseren van de (Poolse) grammatica, maar om het gebruiken ervan. De luistervaardigheid (Pools), waar veel taaldocenten vóór 1970 geen of nauwelijks aandacht aan schonken, was ontdekt.

Voor- en nadelen van de Audio-Lingual Method

De audiolinguale methode is voor studenten die Pools beginnen te leren effectief. De juiste uitspraak Pools wordt van het begin af aangeleerd. Deze methode is docentgestuurd waardoor deze een efficiënte en snelle overdracht van taalkennis kan bieden. Ook voor grote(re) groepen is de audiolinguale methode geschikt.

Tevens is de docentgestuurde kant een nadeel; er wordt geen eigen input van de studenten verlangd, waardoor het risico dreigt van enige passiviteit en onvoldoende betrokkenheid en motivatie. Een ander bezwaar van de methode is dat de geoefende drills niet zo gemakkelijk om te zetten zijn in levend taalgebruik Pools.

GoldList Method (GLM)

Bedacht door wie en wanneer

De GoldList Method (‘gouden lijst-methode’) is ontwikkeld door polyglot David J. James, alias Viktor Dmitrievitch Huliganov of Uncle Davey.

Kenmerken van de GoldList Method (GLM)

De GoldList Method is een leermethode om woorden of zinnen in een vreemde taal (bijvoorbeeld Pools) op een zodanige wijze te leren dat ze plaatsnemen in het langetermijngeheugen van de lerende. Deze methode werkt middels zelfgeschreven woordenlijsten (Pools) die later worden herhaald. Deze Poolse woorden en zinnen op de woordenlijst worden hardop gelezen door de lerenden. Deze woorden en zinnen uit het hoofd te leren, is niet de bedoeling, maar dit eigenlijk gebeurt vanzelf door de blootstelling. De woordenlijst wordt steeds veranderd; Poolse woorden die geleerd zijn, gaan van de woordenlijst af. Die Poolse woorden die nog altijd problemen geven, blijven staan.

Populariteit

Aanhangers van de GoldList Method stellen dat de woorden op de woordenlijst of zinnen in het Pools spontaan in het langetermijngeheugen van de studenten worden opgeslagen, iets dat door veel geheugenwetenschappers wordt bestreden. Volgens deze geheugenwetenschappers wordt (taal)kennis in het algemeen onthouden als de kennis betekenisvol en relevant is voor de student. De methode kan goed functioneren voor Poolse woorden en zinnen die betekenisvol en relevant zijn voor de student.

Voor- en nadelen van de GoldList Method

Deze GoldList-methode kan functioneren voor studenten die baat hebben bij bijvoorbeeld Post-its^® als geheugensteuntje. Omdat het fysieke deel van het geheugen door het schrijven aangesproken wordt en meewerkt, functioneert het met de hand schrijven beter dan typen of, behoorlijk zinloos: een fotootje maken. Een minpunt van deze methode is het gebrek aan context. Talen bestaan uiteraard uit veel meer dan een verzameling losse woorden of zinnen. Daarnaast is deze methode bijzonder tijdrovend; er dienen steeds handgeschreven woordenlijsten te worden gemaakt.

De Natural Method

Bedacht door wie en wanneer

De Natural Method, ook wel de Natural Approach (de ‘natuurlijke aanpak’) genoemd, is in 1983 ontwikkeld door de Amerikanen Tracy D. Terrell en Stephen Krashen.

Kenmerken van de Natural Method

De Natural Method is gericht op een natuurlijke manier van het verwerven van de vreemde taal (zoals bijvoorbeeld Pools). De methode probeert het Pools te leren op de manier waarop mensen als kind hun moedertaal leerden. De taalregels van het Pools leert de student eveneens onbewust op deze manier. Alleen het Pools wordt hiervoor gebruikt met de nodige visuele hulpmiddelen. Er wordt gestreefd naar een stressvrije leeromgeving voor de studenten. Een grote hoeveelheid begrijpelijke input wordt aan de studenten blootgesteld. De taalproductie Pools mag spontaan ontstaan en wordt niet geforceerd. De nadruk ligt op communicatie en minder op het corrigeren van vormfouten en expliciete Pools grammatica.

De methode heeft het meeste rendement als de studenten worden ondergedompeld in het Pools. De leeractiviteiten die in het Pools worden aangeboden, moeten stimulerend zijn zodat de studenten plezier beleven van de ervaringen.

De Natural Method heeft vrij veel overeenkomsten met de Directe Methode. Het idee van natuurlijke taalverwerving is het uitgangspunt van beide methoden; het onderscheid is dat bij de Directe Methode meer focus wordt gelegd op de praktijk en bij de Natural Method meer op blootstelling aan taalinput en het verminderen van spreekangst.

Populariteit

Het feit dat onderdompeling heel effectief is, is veelvuldig aangetoond. De methode is een populaire manier van lesgeven bij taaldocenten Pools, omdat de natuurlijke aanpak betrekkelijk eenvoudig te begrijpen is voor lerenden. Maar er is ook kritiek op de Natural Method. De nadruk wordt voornamelijk op het impliciet aanleren van de grammatica van het Pools gelegd. De lerenden zouden weliswaar leren om te communiceren, maar blijven steken in een wat gebrekkige, versimpelde versie van het Pools door ontoereikende kennis van de grammatica.

Voor- en nadelen van de Natural Method

Het wordt als prettig ervaren om op een natuurlijke manier een taal te leren. Studenten wordt de kans geboden een persoonlijke band met het Pools te krijgen. Het geleerde beklijft langer, doordat studenten niet ‘uit het hoofd hoeven te leren’.

Het nadeel kan zijn dat het wat langer duurt voor er resultaten geboekt worden, omdat bijna geen druk op de taalproductie ligt. De methode bereidt de lerende ook niet per se voor op een specifiek Pools examen.

Structurele Aanpak

Bedacht door wie en wanneer

De Structural Approach (afgekort SA) ofwel de ‘Structurele Aanpak’ is door de Amerikaanse taaldocent Charles en Robert Lado ontwikkeld in de jaren 50.

Kenmerken van de Structurele Aanpak (SA)

De Structurele Aanpak is een methode om een vreemde taal te leren die als doel heeft om de student vertrouwd te laten raken met de fonologische en grammaticale structuur van de taal (bijvoorbeeld het Pools). Volgens de SA levert de beheersing van deze structuren meer op dan het verwerven van woordenschat van het Pools. Het herkennen en kunnen toepassen van vaste samenstellingen van Poolse woorden en woordgroepen in de correcte woordvolgorde is waar het bij de leermethode om gaat. De vaste woordcombinaties worden gepresenteerd aan studenten in herkenbare situaties middels visualisaties, dramatiseringen, handelingen en gezichtsuitdrukkingen. Bij de methode worden de structuren die het vaakst gebruikt worden, als eerste aan de taallerende aangeboden. De mondelinge vaardigheid Pools (de luistervaardigheid en de spreekvaardigheid) wordt hierbij in eerste instantie gebruikt; de leesvaardigheid en de schrijfvaardigheid volgt hieruit. Bij het aanleren en verbeteren van de productieve vaardigheid Pools (de spreekvaardigheid en de schrijfvaardigheid), krijgt de grammatica een grote plek. Structural-Situational Approach (structurele-situationele benadering) en de Structural-Oral-Situational Approach (structurele-mondeling-situationele benadering) zijn andere namen voor de Structurele Aanpak.

Populariteit

De Structurele Aanpak werd in de jaren vóór 1970 op grote schaal gebruikt om Engelse les te geven in Engelssprekende landen, de voormalige Britse koloniën alsook in Maleisië.

Voor- en nadelen van de Structurele Aanpak

Een structurele aanpak heeft als sterke kant dat wordt geleerdden het Pools op een nauwkeurige manier wordt geleerd. Studenten krijgen inzicht in de grammatica van het Pools en leren in welke situatie bepaalde Poolse woorden of combinaties van woorden passend zijn of niet. De methode gebruikt de taal van alle dag. Nadelen heeft de methode van de Structural Approach ook. De methodiek is behoorlijk tijdrovend en zorgt niet direct voor ervaringen van succes. De eigen inbreng van lerenden is gelimiteerd; het is niet echt creatief.

Communicatief taalonderwijs (Engels: Communicative Language Teaching; CLT)

Bedacht door wie en wanneer

Het communicatief Taalonderwijs (Engelse naam: Communicative Language Teaching, afgekort: CLT), ook ‘De Communicatieve benadering’ (Engelse naam: Communicative Approach, afgekort: CA) genoemd, is ontstaan in de jaren 60 van de vorige eeuw onder invloed van ideeën van Noam Chomsky, die de nadruk op competenties bij het leren van een taal legde. Amerikaans taalkundige Dell Hymes was de grondlegger in het jaar 1966 van het concept communicatieve vaardigheden.

Kenmerken van Communicatief taalonderwijs (CLT)

Het communicatief talenonderwijs is gestoeld op de opvatting dat interactie het uiteindelijke doel is van het leren van een vreemde taal (zoals Pools).

De studenten leren middels de CLT-technieken het Pools in de praktijk te brengen door de interactie met elkaar en de taaldocent Pools. Teksten, geschreven in het Pools of ander materiaal uit het dagelijks leven of de werksituatie worden gebruikt. Het Pools wordt zowel tijdens en ook buiten de les gebruikt.

Studenten praten over persoonlijke gebeurtenissen met medestudenten en de taaldocent Pools draagt onderwerpen aan die buiten het gebied van de traditionele grammatica liggen, om de taalvaardigheid Pools in alle soorten situaties uit de praktijk te oefenen. De Poolse grammatica leren studenten inductief, dit houdt in aan de hand van de praktijk, waaruit de regel volgt.

Bij het communicatief taalonderwijs is de taaldocent Pools echt een trainer, die de lerende leert communiceren in het Pools.

Populariteit

In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw werd het communicatief taalonderwijs erg populair, gedeeltelijk omdat de traditionele taalonderwijsmethodes niet zo succesvol bleken. Door de verdere eenwording van Europa was er meer vraag om een vreemde taal te leren middels een methode die direct kon worden toegepast.

Voor- en nadelen van Communicatief taalonderwijs

Het communicatief taalonderwijs heeft veel pluspunten. Studenten ‘kunnen’ al snel ‘iets’ in het Pools; de methode is studentgericht en functioneel. Vanwege het gebruik van authentieke materiaal, leren de studenten de Poolse woorden die zij nodig hebben. Het is een efficiënte methode. Voor de lerenden is dit stimulerend doordat zij gauw succes ervaren. Fouten mogen worden gemaakt; al doende wordt de taalvaardigheid geleerd en daarna geperfectioneerd. Een nadeel van deze communicatieve benadering is dat voor grammatica, vocabulaire dat niet meteen toepasbaar is en uitspraak minder aandacht wordt geschonken. De voorbereiding en de planning vereist veel tijd van de taaltrainer en vraagt een actieve deelname van de studenten. Afhankelijk van hun achtergrond, is voor bepaalde lerenden deze manier van een taal leren afwijkend of lastig. CLT (communicatief taalonderwijs) traint de taalvaardigheden; het gaat daarbij om de functie en in mindere mate om de vorm en deze methode biedt geen echt samenhangend geheel.

Grammatica-/vertaalmethode (GVM) (Engels: Grammar-Translation Method; GTM)

Bedacht door wie en wanneer

Het taalonderwijs was in de 18^de en de 19^de eeuw vooral gericht op praktisch taalgebruik. Er word geleerd om gebruiksklare zinnetjes, idiomatische uitdrukkingen, dialogen, lijsten met woorden enzovoort na te spreken, uit het hoofd te leren en op te zeggen. Dit werd op een andere wijze gedaan door Johann Valentin Meidinger; een Duitse docent Frans en Italiaans. Hij ontwikkelde rond het jaar 1783 een methode waarin de grammatica centraal stond. Meidinger wordt beschouwd als grondlegger van de grammatica-vertaalmethode (Grammar-Translation Method, afgekort GTM).

Kenmerken van de Grammatica-/vertaalmethode (GVM)

Deze methode was op het onderwijs in het Latijn gebaseerd, wat de taal van de religie, de wetenschap en de cultuur was. Het onderwijs in het Latijn was natuurlijk gericht op geschreven teksten van klassieke schrijvers en volledig gericht op de grammatica en het vertalen. Dat werd gezien als een wetenschappelijke en degelijke aanpak. De Grammatica-/vertaalmethode (GVM) gaat uit van de analyse van de taalvormen en de taalstructuren (van bijvoorbeeld Pools) waarbij de lerende inzicht ontwikkelt. De lees- en schrijfvaardigheid Pools dus belangrijk bij deze methode. Literatuur, vertalen en uit het hoofd leren van woordenlijsten krijgen de nadruk. De trainer draagt taalkennis Pools over, de student memoriseert.

Populariteit

Al vanaf halverwege de negentiende eeuw waren ook tegengeluiden te horen. Desondanks heeft de grammatica-/vertaalmethode tot recente datum een grote invloed op het taalonderwijs gehad.

Voor- en nadelen van de Grammatica-/vertaalmethode

De methode is een aardige mentale training aan mensen die het een uitdaging vinden om dingen uit het hoofd te leren. De methode biedt ook inzicht in de structuur van het Pools, omdat de nadruk op de grammatica gelegd wordt.

De grammatica-/vertaalmethode kent echter meer minpunten dan pluspunten. Het belangrijkste minpunt is dat de spreek- en luistervaardigheid Pools bij de methode ver achterblijft, waardoor de taal zelfs na jaren studie zelden mondeling toegepast kan worden. De leermethode staat ver van het dagelijks gebruik van het Pools af, ook in de context die wordt aangeboden, omdat het meestal om literair taalgebruik gaat. De methode biedt geen mogelijkheid tot een eigen creatief proces of tot differentiatie voor lerenden voor het leren in groepsverband. De lerenden fungeren alleen als toehoorders en uitvoerders.

Onderdompeling (Engels: immersion)

Bedacht door wie en wanneer

Sinds de jaren 70 wordt onderdompeling (Engels: language immersion of alleen immersion) over de hele wereld gebruikt, voornamelijk op de middelbare school waarbij een vak (bijvoorbeeld wiskunde) wordt onderwezen in een vreemde taal. Binnen Nederland is ‘onderdompeling’ bekend als de leermethode die bij onze bekende collega’s van Taleninstituut Regina Coeli in Vught, ‘de nonnen van Vught’ gebruikt wordt. De methode is daar ontstaan in 1963 met Franse nonnen die Franse taalles onderwezen aan welgestelde vrouwen uit Vught.

Kenmerken van onderdompeling

Onderdompeling houdt in dat degenen die de taal (zoals het Pools) leren, vanaf het eerste moment omgeven wordt door de te leren taal. Alle instructies worden in de doeltaal (Pools) gegeven; in het begin langzaam en met veel herhaling en later op een meer natuurlijke wijze. De student wordt ook uitgedaagd vanaf het begin om in het Pools te spreken. De methode maakt gebruik van simulaties en rollenspellen. Op scholen die werken met onderdompeling, wordt veelal de leeromgeving in de stijl van het Pools ingericht om een situatie te creëren alsof de lerenden in Polen zijn. Lerenden oefenen het Pools spreken één-op-één of in een klein groepje. Daadwerkelijk naar Polen reizen en daar bijvoorbeeld verblijven in een gastgezin, is een andere manier om onderdompeling te bereiken.

Populariteit

Onderdompeling wordt als een uitstekende methode om vreemde talen te leren gezien. Voornamelijk de mondelinge taalvaardigheid Pools kan op deze wijze zeer goed worden ontwikkeld.

Voor- en nadelen van onderdompeling

Doordat de methode behoorlijk intensief is, is het wezenlijke voordeel dat met deze methode snel resultaat wordt bereikt. Omdat de lerende wordt erdoor omgeven, is de leermethode een kwestie van ‘sink or swim’; hij of zij moet echt in het Pools gaan communiceren. De student is feitelijk 24 uur per dag Pools aan het leren. De sociale interactie wordt versterkt door het samen oefenen in groepen. Studenten ervaren dit als motiverend.

Dat het bereikte resultaat niet altijd wordt vastgehouden, is een minpunt. Als iemand in een vrij korte tijd de Poolse taal leert, door in Polen te zijn of door te zijn ondergedompeld in een kunstmatig gecreëerde omgeving, maar vervolgens weer tot de orde van de dag overgaat, is de kans groot dat het nieuw geleerde snel weer wegzakt. Een bijkomend nadeel van de methode kan zijn dat een dergelijke training Pools nogal intensief is. Niet alle studenten hebben de conditie om deze wijze van leren vol te houden.

Suggestopedie (Suggestopedia)

Bedacht door wie en wanneer

Suggestopedia is een (taal)leermethode die stamt uit de jaren 70 van de vorige eeuw. De methode is door de Bulgaarse psychotherapeut en wetenschapper Georgi Lozanov ontwikkeld.

Kenmerken van Suggestopedie

Suggestopedia is op de kracht van de suggestie gebaseerd. Lozanov stelt dat positieve suggestie een voorwaarde is om (een vreemde taal; bijvoorbeeld Pools) te kunnen leren. Hiervoor zijn een ontspannen sfeer en wederzijds vertrouwen tussen de taaldocent (Pools) en studenten essentieel. Hiervoor is de voorwaarde dat lerenden zich veilig voelen en ontspannen zijn. Om dit te kunnen bereiken, waren lesloken met rijopstellingen ongepast. De student zat in een comfortabele stoel tijdens de les die in een halve cirkel opgesteld waren en er was ook altijd muziek in de klas. De methodiek zoals Lozanov die beoogde, bestond uit het voorlezen van teksten, terwijl op de achtergrond natuurgeluiden waren te horen of klassieke muziek werd gedraaid. Bij de teksten waren lijsten met woorden alsook opmerkingen met betrekking tot de (Poolse) grammatica. Dit voorlezen gebeurde met gebaren en veel expressie in stem. De studenten werden zo overgehaald om te luisteren en de (Poolse) woorden die nieuw waren, konden ze gemakkelijk begrijpen en opnemen. In de lessen was veel aandacht voor cultuur en kennis over het land van de vreemde taal (Polen). Er werden rollenspellen gespeeld en er werden bijvoorbeeld ook (Poolse) streekgerechten gemaakt en gegeten.

Populariteit

De leermethode van Lozanov was enigszins omstreden en is niet erg bekend meer. Een aantal elementen van de methodiek wordt nog steeds gebruikt, zoals het gebruiken van stemexpressie en gebaren bij het lezen van teksten in de vreemde taal.

Voor- en nadelen van Suggestopedie

Suggestopedia creëert een ontspannen en veilige sfeer, waardoor de lerende geen last heeft van frustratie of faalangst. Deze sfeer kan voor een nieuwkomer bijdragen aan een positieve associatie met het nieuwe thuisland. Muziek werkt vaak motiverend en draagt bij aan betere leerprestaties. Een ander pluspunt van Suggestopedie dat de student gestimuleerd wordt om zich in te leven in de situaties en actief mee te doen. Dit is voor een aantal mensen een nieuwe ervaring. Tegelijk vormt dit voor sommige lerenden een nadeel, want iedere lerende is hiertoe in staat. Daarnaast kan muziek bij sommige lerenden eerder afleiden en verstorend werken en niet ontspannend of stimulerend. Dat de verhouding trainer-student niet gelijkwaardig is, is een andere zwakke kant; alle inbreng komt van de Poolse trainer en de student is steeds de ontvangende partij.

Community Language Learning (CLL)

Bedacht door wie en wanneer

De Amerikaanse priester en psycholoog Charles A. Curran ontwikkelde Community Language Learning, ook wel Counseling Language Learning
geheten in het jaar 1976.

Kenmerken van Community Language Learning (CLL)

Community Language Learning is een methode om een taal te leren waarbij de lerenden samenwerken om te bepalen welke aspecten van een vreemde taal zij willen leren. Deze methode baseert zich op de counseling-benadering waarbij de taaldocent optreedt als een counselor die de zinnen van de lerende parafraseert. De studenten starten het gesprek. Zij spreken in hun moedertaal als de studenten de te leren taal (Pools) nog niet genoeg machtig zijn. De taaltrainer (Pools) vertaalt en geeft uitleg, waarna de lerenden de uitspraken van de trainer zo goed mogelijk herhalen. De gesprekken in het Pools worden opgenomen om daarna te kunnen herbeluisteren.

Community Language Learning bevordert het gemeenschapsgevoel in de leergroep en ziet de wisselwerking tussen de lerenden onderling als middel om het Pools te leren. Het zijn de lerenden zelf die de inhoud van de les bepalen met behulp van betekenisvolle gesprekken. Een lesboek Pools wordt niet gevolgd.

Populariteit

Of CLL succesvol is, is in hoge mate afhankelijk van de expertise van de docent-counselor. De taaldocent dient naast sociaal-cultureel kundig ook taalkundig te zijn. Deze trainer dient zowel het Pools als de moedertaal van de lerende erg goed te beheersen om in staat te zijn om de taaluitingen van de lerende te vertalen. CLL kan goed functioneren indien deze correct gebruikt wordt. Voor grote klassen is deze methode niet geschikt.

Voor- en nadelen van Community Language Learning

CLL biedt studenten veel autonomie. De studenten vinden het analyseren van de eigen gesprekken vaak zinvol. Niet alleen tijdens de lessen Pools, maar ook daarbuiten wordt de leergroep vaak zeer hecht. Met CLL worden studenten zich zo een stuk meer bewust van anderen in hun groep, hun sterke en minder sterke punten en leren om als team samen te werken. Studenten leren veel van het bespreken van hun foutjes en het evalueren van de lessen Pools. Zulke verbeteringen blijven vaak in het geheugen gegrift en worden onderdeel van het actieve vocabulaire van studenten.

Het kan een nadeel zijn dat de taal docent niet sturend is, terwijl een aantal studenten wel sturing nodig heeft. Bij deze methode wordt geen leerboek gebruikt en er worden geen toetsen Pools gehouden. Het succes van de taallessen is hierdoor lastig meetbaar. Een aantal lerenden wordt in hun Pools spreken geremd wanneer zij worden opgenomen.

Lexicografische benadering (Engels: Dynamic Lexicographic Approach; DLA)

Bedacht door wie en wanneer

De Lexicografische benadering (Engelse benaming: Lexical Approach; LA) is een methode om talen te leren die door Michael Lewis is ontwikkeld in de jaren negentig van de vorige eeuw.

Kenmerken van de Lexicografische benadering (DLA)

Deze lexicografische benadering gaat uit van het idee dat een belangrijk gedeelte van het leren van een vreemde taal (zoals het Pools) bestaat uit het begrijpen en produceren van zogenaamde ‘lexicale eenheden’, brokjes taal die uit (Poolse) woorden, woordcombinaties alsook uitdrukkingen bestaan. Lerenden verwerven al doende inzicht in de patronen van het Pools (de grammatica) en betekenisvolle groepen met woorden. Zo leren ze hoe het Pools ‘in het echt’ wordt gebruikt. Woordenschat Pools neemt in deze benadering een grotere plaats in dan Poolse grammatica. Instructies zijn op situaties en Poolse uitdrukkingen gericht die regelmatig voorkomen in dialoog. Voor interactie is aandacht maar eveneens voor i>exposure; voor de receptieve vaardigheden van de lerende (luisteren/begrijpen, lezen/begrijpen). Er is veel ruimte voor de student om zelf de Poolse taal te ontdekken.

De taak van de taaldocent Pools is voor voldoende input te zorgen en het faciliteren van het leerproces van de lerenden.

Populariteit

De leerboeken zijn duidelijk veranderd in de laatste drie decennia door de invloed van (onder andere) de ideeën over taal van Michael Lewis. Veel meer aandacht wordt geschonken aan woordenschat van de te leren taal die aangeboden wordt in zogenaamde chunks, in betekenisvolle brokjes. Een vergaande wending in de wijze waarop een vreemde taal wordt onderwezen, waar Michael Lewis streefde, is er echter niet van gekomen.

Voor- en nadelen van de Lexicografische benadering

Door het werken met ‘chunks’ (brokjes van de taal); met ‘echte’ taal, leren de studenten het Pools op een heel natuurlijke manier te gebruiken. Zo ontstaat souplesse in het het gebruik van het Pools.

Dat de werkelijkheid altijd weer anders is dan de aangeleerde taalsituaties, is het minpunt van deze leermethode. Met het zelf leren herkennen van de patronen van het Pools heeft een aantal studenten moeite en deze studenten hebben meer aan een trainer Pools die hen wegwijs maakt, dan aan een docent taal-facilitator.

Series Method

Bedacht door wie en wanneer

De Series method, ofwel ‘seriemethode van taalverwerving’ (Frans: La Méthode naturelle) is door de Franse leraar François Gouin in 1880 ontwikkeld.

Kenmerken van de Series Method

Een serie van verbonden zinnen die gemakkelijk te begrijpen zijn en weinig kennis vereisen van grammatica van de doeltaal, is het uitgangspunt van de seriemethode (The Series Method of language acquisition) van François Gouin. Studenten leren zinnen op basis van een handeling, bijvoorbeeld het verlaten van een huis in de volgorde waarin deze handeling uitgevoerd zou worden. Deze series of reeksen behandelden onderwerpen als mens in de samenleving, leven in de natuur, wetenschap en beroep, vanuit het onderscheid tussen objectief, subjectief en figuurlijk taalgebruik ontwikkeld. In de François Gouin-serie wordt geen moedertaal gebruikt. Studenten gaan heel snel in de doeltaal (bijvoorbeeld het Pools) denken doordat een soort eentalige leermethode betreft, die niet uitgaat van ‘vertalen’ en ‘uitleggen’ maar uitgaat van ‘demonstreren’ en ‘handelen’.

Populariteit

De principes van Gouin over taal waren hun tijd ver vooruit. De seriemethode van François Gouin was enige tijd een succes, ondanks de vrij ongebruikelijke aanpak. De leermethode van François Gouin werd echter overschaduwd door de Directe Methode van Berlitz.

Voor- en nadelen van de Series Method

Door de Seriemethode van Gouin worden de mondelinge vaardigheid Pools van de lerenden sterk ontwikkeld en het zorgt voor een natuurlijke, harmonieuze en gelijkwaardige sfeer in de les.

De leermethode garandeert levendig onderwijs. Doordat het gebruikmaakt van visueel leermateriaal, zoals afbeeldingen, grafieken, en dergelijke, wekt dit type onderwijs Pools enthousiasme op van de lerenden. Een taal leren wordt tastbaar; dit was totaal nieuw. Het maakt Poolslerenden nieuwsgierig, dit werkt goed om het leergeheugen te ontwikkelen, druk om te presteren te verminderen en het zelfvertrouwen te verbeteren. Door de methode van François Gouin worden de communicatieve taalvaardigheden Pools van de studenten sterk gestimuleerd.

Het nadeel van de methode van Gouin is dat taal die iets subjectiever of abstracter is, lastig in één concrete ervaring kan worden gevangen met bewegingen en expressies. Een bijkomend minpunt is de bewerkelijkheid voor de taaldocent, die tenslotte een scala aan series voor moet bereiden. Ten derde richt de Gouin-seriemethode zich vooral op mondelinge taalgebruik, terwijl het onderwijssysteem nog vaak draait om examens die de lees- en schrijfvaardigheid toetsen.

Task-Based Language Teaching (TBLT)

Bedacht door wie en wanneer

Taakgericht taalonderwijs (Engels: Task-Based Language Teaching) is ontwikkeld in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De grondleggers van deze methode waren de Indiase taalkundige professor N.S. Prabhu, de Amerikaanse hoogleraar Teresa P. Pica en de Britse hoogleraren Michael H. Long en Graham V. Crookes.

Kenmerken van de Task-Based Language Teaching (TBLT)

Het taakgericht taalonderwijs past binnen een Communicatieve Benadering/het Communicatief Taalonderwijs. De visie achter de methode is dat de verwerving van de te leren taal (zoals het Pools) geen doel op zich is, maar een hulpmiddel om bepaalde taken uit te voeren. Studenten krijgen verschillende motiverende taken aangeboden. Hiervoor is taalkennis (Pools) nodig. Voor het goed uitvoeren van deze taken, is het nodig dat ze over woordenschat en regels van het Pools beschikken. De taken zijn zaken uit het dagelijks leven, bijvoorbeeld een e-mail schrijven, bellen met een klantenservice, boodschappen doen, iets te drinken bestellen of een krant lezen. De opdracht wordt in drie fasen verdeeld: vóór, tijdens en na de taak, waarbij de lerende zich eerst voorbereidt op de taak, vervolgens de taak uitvoert en tot slot op de taak terugblikt. De studenten dienen samen te werken om de taken uit te kunnen voeren. De taken moeten iets boven het niveau van de studenten Pools liggen om leereffect te hebben.

Populariteit

Het taakgericht onderwijs is vanaf het begin van de jaren 90 erg populair geworden, zeker in het taalonderwijs. De methode lijkt de meest bruikbare vorm te zijn om de taalvaardigheid van lerenden (voornamelijk lerenden met een achterstand) te verhogen in het lager en secundair onderwijs.

Voor- en nadelen van Task-Based Language Teaching

Het taakgericht taalonderwijs (Pools) biedt duidelijke voordelen. Het is een activerende manier van werken, waarbij de studenten worden uitgedaagd om hun vaardigheid (Pools) te gaan gebruiken. Mits de opdracht goed bij de lerenden aansluit, is Task-Based Language Teaching een op de persoon gerichte, efficiënte en relevante aanpak. De lerende komt op een dagelijkse, natuurlijke wijze in contact met het Pools en leert op deze manier authentieke Poolse woorden, woordcombinaties en uitdrukkingen. Studenten leren daarnaast om samen te werken. Lerenden ervaren taakgericht onderwijs als plezierig en motiverend.

Dat de communicatie het belangrijkst is en niet zozeer de correcte vorm van het Pools, waardoor de studenten die niet zozeer precies leren, kan als nadeel genoemd worden.

De Dogme benadering (Engels: Dogme Language Teaching; Dogme ELT)

Bedacht door wie en wanneer

Scott Thornbury; een Nieuw-Zeelandse docententrainer en taalkundige op het gebied van taalonderwijs Engels bedacht in het jaar 2000 Dogme Language Teaching/Dogme ELT (de ‘Dogmabenadering’).

Kenmerken van de Dogme benadering (ELT)

De inspiratie voor Dogme Language Teaching was ‘Dogme 95’; de beweging van een groep van filmmakers uit Denemarken waaronder filmregisseur Lars von Trier uit het jaar 1995. Voor het maken van films houden de deelnemers zich aan tien strikte regels (dogma’s). Deze tien regels vormen samen ‘de eed van zuiverheid’ (In het Deens: kyskhedsløfter; in het Engels: Vows of Chastity). Iets dergelijks is bij het Dogme-taalonderwijs aan de hand. De aanhangers van de Dogme benadering streven naar een vorm van communicatief taalonderwijs die onbelast is door voorgedrukt materiaal. Het doeleinde van de Dogme-benadering is het houden van echte inhoudelijke gesprekken over praktische onderwerpen. Hierbij gaat het om communicatie als inspirator van de taal leren (bijvoorbeeld het Pools). Daarom is deze leermethode een communicatieve werkwijze van taalonderwijs, die een vreemde taal wil onderwijzen zonder lesboeken te gebruiken of ander lesmateriaal en zich in plaats daarvan focust op het communiceren tussen trainer en studenten. Het Dogme-taalonderwijs heeft 10 uitgangspunten (dogma’s), net zoals de Dogme-beweging in de film.

Populariteit

Ondanks dat er weinig onderzoek naar het succes van Dogme is geweest, stelt Scott Thornbury dat de parallellen met het taakgericht leren van een taal (zoals Pools) erop wijzen dat Dogme waarschijnlijk leidt tot vergelijkbare resultaten.

Voor- en nadelen van de Dogme benadering

Dat er zo goed als geen voorbereiding is vereist, is een pluspunt voor de taaldocent Pools. Het kan heel motiverend zijn dat de studenten voor hun eigen leerproces verantwoordelijk zijn. Zo zijn de lessen Pools niet voorspelbaar. Het zorgt voor spontane communicatie en verveling krijgt geen kans. Vrijwel elk item kan tijdens Dogme-lessen worden besproken. Dit zorgt dat lerenden alert en betrokken blijven.

Als ze zo weinig bij de hand genomen worden door de taaldocent, kunnen lerenden zich daartegenover iets ongemakkelijk voelen. Ook is niet elke trainer Pools voldoende flexibel voor deze manier van lesgeven. Dat lerenden zich vaak dienen voor te bereiden op een specifiek examen Pools, terwijl het niet zeker is dat de hiervoor benodigde stof tijdens de taalles aan de orde komt, kan een ander nadeel zijn van de methode.

Growing Participator Approach (GPA)

Bedacht door wie en wanneer

The Growing Participator Approach (GPA) is ontwikkeld in 2007 door Language consultants Angela en Greg Thomson.

Kenmerken van de Growing Participator Approach (GPA)

De GPA-methode geldt als een alternatieve kijk op het verwerven van een vreemde taal (zoals het Pools). Dat taal en cultuur niet los van elkaar kunnen worden gezien, is de primaire aanname van de GPA. Het gaat bij GPA om veel meer dan alleen het leren van het Pools; het doel is uitgroeien tot deelnemers aan het leven in de gastcultuur (van Polen). Daarom gebruikt GPA de benamingen ‘groeiende deelnemer’ in plaats van ‘taallerende’ en ‘verzorger’ in plaats van ‘docent of leraar’. De GPA vertoont overeenkomsten met, en is deels gebaseerd op, de Natural Approach (natuurlijke aanpak) van Stephen Krashen en Tracy Terrell.

De leermethode bestaat uit zes fasen van activiteiten. De activiteiten worden uitgevoerd door de lerende met een verzorger uit Polen. Begrip gaat boven productie. De Poolse woordenschat en de cultuur krijgen de nadruk. Fase 1 van de methode is de hier-en-nu-fase. Deze neemt ongeveer 100 uur in beslag. In fase 1 concentreert de ‘groeiende deelnemer’ zich op het luisteren en het non-verbale feedback geven.

Fase 2 van de zogenaamde leermethode is de zogenaamde verhaalopbouwfase. Deze fase duurt ruwweg 150 uur en de deelnemer begint het Pools nu ook te produceren. In fase 3 van de methode ligt de nadruk op zogenaamde ‘gedeelde verhalen’. ‘Gedeelde verhalen’ zijn verhalen over dagelijkse gebeurtenissen, verhalen die tussen culturen gedeeld worden alsook verhalen over gedeelde ervaringen. Fase 4 van de leermethode is de fase van het ‘diepe delen’. Tijdens deze fase beginnen de deelnemers en de verzorgers diepere gesprekken te voeren over het leven in de Poolse cultuur. In fase 5 beginnen de deelnemers zich op taalgebruik van de moedertaalsprekers Pools te richten aan de hand van televisie, films, nieuws of literatuur. Het Pools dat voor het werk van de deelnemers is vereist, wordt ook geleerd. Fase 6 van de methode is de ‘zelfvoorzienende groeifase’. Deze fase heeft geen eindpunt. Hierbij gaat het om de groei buiten de formele taalsessies Pools om.

Populariteit

De leermethode van Greg en Angela Thomson is nog relatief nieuw en er is nog vrij weinig bekend over het succes ervan. Deelnemende studenten zijn vrij enthousiast over de methode.

Voor- en nadelen van de Growing Participator Approach

Met de GPA-benadering wordt een duidelijk inzicht op het proces van de taalverwerving Pools geboden. Deze zes fasen van GPA bieden een duidelijk tijdspad en haalbare doelen. Er wordt door de lerende niet alleen taalkennis Pools verworven, maar eveneens van de omgeving en de lerende verwerft daarnaast een nieuw sociaal netwerk.

Het feit dat voor iedere deelnemer of minimaal iedere kleine groep deelnemers een ‘verzorger’ gevonden moet worden die bereid is om behoorlijk veel tijd te investeren, is een minpunt van deze methode.

Shadowing Technique

Bedacht door wie en wanneer

De Shadowing technique of Shadowing (‘schaduwen’) is bedacht in de vroege jaren 2000 door Prof. Alexander Argüelles; een Amerikaanse polyglot en taalkundige.

Kenmerken van de Shadowing Technique

De techniek van Shadowing is een methode die taallerenden zelfstandig kunnen gebruiken voor het verbeteren van de uitspraak en de intonatie (Pools) en het verwerven van vloeiendheid in het spreken. Deze techniek van Shadowing is relatief eenvoudig: de student luistert naar een audio-opname, bij voorkeur een dialoog en herhaalt wat hij of zij hoort. Het is niet van belang om de Poolse tekst ook te begrijpen; het gaat in eerste instantie om de klank. Het luisteren en daarna herhalen wordt geoefend totdat het soepel gaat en de lerende simultaan Pools kan spreken met de audio-opname. Na enige tijd zullen de lerenden een transcript gebruiken om te kunnen lezen (en te begrijpen) wat zij hebben uitgesproken. Zolang de boeken dialogen bevatten of stukken samenhangende tekst, zijn diverse leerboeken voor deze methode geschikt. De Poolse audio-opname dient idealiter wat boven het niveau van de studenten te liggen. De ideale lengte is ruwweg één pagina, op een natuurlijke snelheid en zonder kunstmatige pauzes in te lassen. Omdat lichamelijke beweging de opname van de nieuwe taal (het Pools) in het zenuwstelsel versterkt, doet Argüelles de aanbeveling lerenden studenten om tijdens het spreken te lopen, het liefst buiten, en niet te zitten. Een bijkomende reden is dat de studenten minder snel afgeleid worden als zij in beweging zijn, waardoor het werken aan het Pools veel effectiever wordt.

De shadowing-techniek vertoont veel overeenkomsten met de audiolinguale methode uit de vorige eeuw, maar bij de audiolinguale methode werden grammaticale driloefeningen toegepast in plaats van dialogen of samenhangende tekst. Ook het simultaan spreken is verschillend aan Shadowing.

Populariteit

Er is veel onderzoek gedaan de afgelopen jaren naar Shadowing dat aantoont dat de techniek niet alleen de uitspraak maar ook de luistervaardigheid sterk verbetert. Maar eveneens het algemene begrip van het Pools wordt vergroot.

Voor- en nadelen van de Shadowing Technique

Shadowing heeft als praktisch pluspunt dat het kan worden gebruikt in een groep studenten, waarbij iedere deelnemer in de groep individueel actief aan het leren is. Het rendement van de methode is hoog.

Het nadeel van de Shadowing-methode is dat de lerenden het soms wat saai vinden om dezelfde Poolse tekst steeds te blijven herhalen. De keuze van de teksten is dus erg belangrijk.

Total Physical Response (TPR^®)

Bedacht door wie en wanneer

De Amerikaanse psycholoog James J. Asher ontwikkelde in de jaren zestig van de vorige eeuw de taalverwervingsmethode Total Physical Response, ook wel TPR^® genoemd.

Kenmerken van Total Physical Response (TPR^®)

TPR^® is een methode om talen (bijvoorbeeld Pools) te leren die op het idee gebaseerd is dat mensen door middel van handelingen en beweging leren. Men leert door te doen, en wel op de manier zoals een kind zijn moedertaal leert. Ouders geven continu opdrachten aan hun (jonge) kinderen en belonen hen als ze die uitvoeren (“kijk naar mama”, “goed zo”). “Pak de lepel”, “Mooi!”, “Trek je schoentjes maar aan”, enz.). In de eerste plaats is het de bedoeling dat het kind begrijpt wat de ouder zegt, het kind gaat in een later stadium verbaal reageren. De luistervaardigheid Pools vormt dus de basis, daarna komt de spreekvaardigheid.

De methode van TPR^® past deze principes van de moedertaalverwerving bij het leren van het Pools versneld toe. De docent geeft taken op een vriendelijke en begrijpelijke manier, bijvoorbeeld: “pak het boek” en doet zelf de taken voor; de lerende doet deze taken na. In het begin wordt nog niet van de studenten verwacht dat zij Pools praten; de studenten geven in een later stadium de taken. Taken die bekend zijn worden verder uitgebreid of deels gewijzigd.

TPR^® appelleert de methode van aan beide hersenhelften door de combinatie van bewegingen en spraak. Hierdoor kost het minder moeite om iets te leren en het geleerde Pools beklijft ook beter.

Populariteit

Voornamelijk wordt TPR^® toegepast binnen het NT2-onderwijs (Nederlands als tweede taal), zeker bij beginnende studenten en ook wel bij Engels op de basisschool. Maar eveneens middelbare scholieren of volwassenen werken met veel plezier met Total Physical Response en behalen goede resultaten.

Voor- en nadelen van Total Physical Response

De methode van Total Physical Response heeft veel voordelen. Doordat studenten veel begrijpelijke input in ‘chunks’ krijgen aangeboden (woorden die bij elkaar horen), krijgen zij snel begrip van de nieuwe taal. De leermethodiek levert vlotte succeservaringen op. Dit bevordert het plezier in leren. Dit zorgt voor stressvrij leren. In principe is TPR^® voor alle doelgroepen bruikbaar, ongeacht welke achtergrond of leeftijd en kan de leermethode ook in wat grotere klassen toegepast worden. Het verworven Pools wordt direct in het langetermijngeheugen van de lerenden opgeslagen.

Dat niet alle taaluitingen in TPR^®-taken kunnen worden uitgedrukt, is de keerzijde van TPR^®. Daarom werkt het tot op een zeker niveau en is een andere leermethode nodig als aanvulling. De methodiek is bovendien niet heel creatief. De student leert niet zijn of haar meningen, gevoelens en ideeën in het Pools uit te drukken.

De Directe Methode (Engels: Direct Method; DM)

Bedacht door wie en wanneer

De Duits-Amerikaanse linguïst Maximilian Delphinius Berlitz (geboren als David Berlizheimer) bedacht eind jaren 80 van de negentiende eeuw de Directe Methode, ook wel ‘de natuurlijke benadering’ genoemd. Deze methode is als antwoord op de dominante grammatica-vertaalmethode ontwikkeld.

Kenmerken van de Directe Methode (DM)

Er ontstond een Reformbeweging rond het jaar 1900 met nieuwe ideeën over leren dat inductief en zelfontdekkend diende te zijn. Deze Reformbeweging had overigens niet alleen betrekking op het leren van een vreemde taal, maar eveneens over voeding, kleding, natuurgeneeskunde en naturisme. De mensen streefden, net als in de jaren 60 van de vorige eeuw, omstreeks 1900 naar natuurlijke manieren van leven en een bevrijding van keurslijven. Binnen het taalonderwijs kwam veel aandacht voor ‘levende’, gesproken taal, waarbij grammatica meer inductief werd geleerd, met voorbeeldzinnen. De taalregels moesten de lerenden hieruit afleiden. Veel mondelinge oefeningen met veel aandacht kwamen er voor de uitspraak van de taal (zoals het Pools). Lerenden werden aangemoedigd vaak Pools te praten. Het was ook een nieuw verschijnsel dat de taallessen in het Pools gegeven werden. Er werd nadrukkelijk niet vertaald tijdens de taalles. Met behulp van voorbeelden en plaatjes werd de (Poolse) woordenschat aangeleerd. Abstracte vocabulaire werd aangebracht door studenten voor het associëren van ideeën.

Populariteit

Mede door invloed van de crises en oorlogen ebde de golf van vernieuwing van begin twintigste eeuw weg, om weer een andere vorm te krijgen in de jaren zestig.

Taleninstituten als Interlingua en Berlitz werken nog altijd met een (moderne versie van) de Directe Methode.

Voor- en nadelen van de Directe Methode

Het grote pluspunt van de Directe Methode is dat deze methode een vrij natuurlijke manier is om Pools te leren. Bij de Directe Methode wordt veel aandacht besteed aan spreken en luisteren, waardoor de lerenden vloeiendheid in het Pools en zelfvertrouwen kunnen ontwikkelen. Deze leermethode heeft echter ook keerzijden. Deze leermethode schenkt veel minder aandacht aan de schrijfvaardigheid (Pools) en ook minder aan lezen in de doeltaal. De methode biedt voor de meer gevorderde lerenden Pools te weinig uitdaging. Omdat de Directe Methode op een daadkrachtige inzet vanuit de studenten is gebaseerd, is de methode eveneens niet heel geschikt voor minder snel lerende studenten.

De Manesca-methode (Engels: Manesca Method)

Bedacht door wie en wanneer

Jean Manesca publiceerde An Oral System of Teaching Living Languages Illustrated by a Practical Course of Lessons in the French through the Medium of the English (“Een mondelinge methode voor het onderwijzen van levende talen, aan de hand van een praktische cursus Frans door middel van het Engels”) in 1835. In 2015 ging An oral system of teaching living languages in herdruk.

Kenmerken van de Manesca-methode

De Manesca-methode is gebaseerd op hetzelfde principe als de ‘natuurlijke aanpak’ (Natural Approach): de beste manier om een taal te leren, is die kinderen hun moedertaal leren. Een taal (zoals Pools) leren dient veilig en gemakkelijk te zijn. Manesca wil daarom niet werken met abstracte regels of lijstjes met Poolse woorden die uit het hoofd geleerd dienen te worden.

De Manesca-methode geldt als de oudste, bekende, volledige taalcursus. De leermethode is gebaseerd op het werken met een groep lerenden en een taaldocent Pools, die maar één Pools woord tegelijk introduceert. Er hoort een bepaalde beweging bij ieder woord. De lerenden herhalen vervolgens na elkaar het Poolse woord en deze beweging. Door deze herhaling onthouden de studenten deze Poolse woorden, zonder dat uit het hoofd geleerd hoeft te worden. Deze woorden vormen stap voor stap zinnen en variaties op deze Poolse zinnen. De Poolse spelling wordt in een later stadium met leesteksten aangeboden.

De methode van Jean Manesca is reeds enkele jaren later door de Duitse grammaticaschrijver en taaldocent Heinrich Gottfried Ollendorff overgenomen en aangepast en wordt ook wel de Ollendorff-methode genoemd.

Populariteit

Manesca is twee jaar na publicatie van zijn leermethode overleden. Het werk van Jean Manesca is opgepakt en aangepast door anderen, onder meer door Ollendorff. Veel van zijn ideeën zijn nog actueel en worden nog altijd in het moderne vreemdetalenonderwijs gebruikt.

Voor- en nadelen van de Manesca-methode

De sterke kant van de Manesca of Ollendorff-leermethode is de combinatie van spreken en bewegingen maken, waardoor het fysieke geheugen wordt aangesproken en het geleerde gemakkelijker en langer kan worden onthouden. Wat daar eveneens aan bijdraagt, is het vele herhalen. Het kan door studenten als een minpunt worden gezien dat dit wat saai wordt om dezelfde Poolse woordjes en zinnen steeds te herhalen.

Silent Way

Bedacht door wie en wanneer

The Silent way (‘de stille manier’) is ontwikkeld in het jaar 1963 door de Egyptenaar Caleb Gattegno.

Kenmerken van de Silent Way

The Silent Way is een manier om een taal te leren (bijvoorbeeld Pools) die stilte gebruikt als instructiemiddel. De autonomie van de lerende en diens actieve deelname is het uitgangspunt van Gattegno’s methode.

De taaldocent Pools gebruikt een combinatie van stilte en gebaren om de aandacht van de lerende te trekken, reacties uit te lokken en hem of haar aan te moedigen om foutjes te corrigeren. Er wordt veel tijd aan de uitspraak (Pools) van de taal besteed.

Gattegno, die wiskundige was, vond het belangrijk om les te geven door middel van een methode die efficiënt was voor de hoeveelheid energie van de studenten. Caleb Gattegno kwam erachter dat het relatief weinig energie kost om een auditief of visueel beeld te onthouden, veel minder dan wanneer mensen proberen om dingen uit het hoofd te leren. Hij betoogde dat de trainers niet zozeer dienen te streven naar kennisoverdracht, maar bewustzijn aan dienen te spreken, want alleen bewustzijn maakt het mogelijk om iets te leren.

Gekleurde staven die kunnen worden gebruikt voor verschillende dingen, zijn één van de hulpmiddelen waar The Silent Way gebruik van maakt. Ook maakt de methodiek gebruik van Words in Colour. Words in Colour is een kleurenkaart voor klanken waarin elke kleur een bepaalde klank van het Pools vertegenwoordigt, gekleurde woordgrafieken voor het werken aan zinnen en gekleurde grafieken die worden gebruikt voor het leren van de spelling.

Populariteit

Hoewel The Silent Way in de originele vorm niet veel wordt toegepast, zijn de ideeën van Gattegno wel van betekenis geweest, vooral bij het aanleren van de uitspraak.

Voor- en nadelen van de Silent Way

Dat de methode van Gattegno niet-bedreigend is voor de student, die immers wordt gezien als autonoom, is een voordeel. De docent Pools is bij deze leermethode in principe aan de lerende dienstbaar en niet andersom. Met The Silent Way wordt het leren van het Pools op een natuurlijke manier gestimuleerd. Door taallerenden uit te dagen nieuwe dingen te ontdekken, wordt het geleerde vaak goed verwerkt en onthouden. De lerende ‘mag’ fouten maken, wat aan het leerproces bijdraagt.

Het kan een minpunt zijn dat een aantal studenten wat meer begeleiding nodig heeft dan de leermethode voorstaat. Door de afwezigheid van input van de docent Pools zouden de studenten gefrustreerd kunnen raken. Werken met kleuren en grafieken heeft als keerzijde dat de nieuwheid er snel af is, waardoor het effect van de leermethode kan verdwijnen.

TPR Storytelling

Bedacht door wie en wanneer

TPR Storytelling of afgekort ‘TPRS’ staat voor Teaching Proficiency through Reading and Storytelling. Deze methode is in 1990 door Blaine Ray ontwikkeld, een Amerikaanse docent Spaans, en is van de TPR-techniek (Total Physical Response) afgeleid.

Kenmerken van TPR Storytelling

De TPRS-methode is een talenverwervingsmethode die verhalen gebruikt om talen (bijvoorbeeld Pools) te leren. Het uitgangspunt van TPRS is een natuurlijke manier van taalverwerving: een nieuwe taal leren zoals kinderen de moedertaal leren. Om dit te kunnen bereiken, worden de lerenden blootgesteld aan veel begrijpelijke input. De trainer Pools vertelt een verhaal, waarin nieuwe Poolse woorden meerdere keren voorkomen. Deze verhalen zijn niet te lang en interessant of humoristisch. Omdat de verhalen van de trainer vrij eenvoudig zijn te begrijpen, ontspannen de studenten zich. Poolse woorden en structuren worden op deze manier vrijwel vanzelf in het langetermijngeheugen opgeslagen. De lerenden worden door de docent op grammaticale verschijnselen van het Pools gewezen, zonder dat lerenden regels van het Pools uit het hoofd leren.

De lerende zal na een poosje ‘automatisch’ Pools beginnen te spreken en de Poolse grammaticale structuren gaan imiteren. Dit is een natuurlijk proces. Een alternatief is om samen met een groepje lerenden een verhaal op te bouwen. Bij deze methode schrijft de docent Pools eerst nieuwe woorden en structuren op het schoolbord, met de Poolse vertaling erbij en daarna een verhaal te maken met de lerenden. Tot slot vertellen de lerenden het verhaal na. Een belangrijk onderdeel van TPR Storytelling is lezen in het Pools, omdat dit zorgt voor input. Schrijven in het Pools volgt daarna.

Populariteit

Er zijn veel onderzoeken gedaan die uitwijzen dat TPRS een geslaagde manier is om een nieuwe taal te verwerven. Er zijn wel voorwaarden: de docent moet ervoor getraind zijn en de setting moet geschikt zijn.

Voor- en nadelen van TPR Storytelling

Het is een laagdrempelige manier van taalverwerving en de geleerde stof wordt goed onthouden. TPRS spreekt ook de creatieve intelligentie aan; TPRS is een vorm van breinvriendelijk leren. Voor de lerende is het een plezierige methode en het is niet moeilijk om de aandacht erbij te houden. Voor lerenden werkt TPR Storytelling zeer motiverend om zelf verhalen te verzinnen.

Dat TPRS veel voorbereiding van de docenten vraagt, is een minpunt van de methode.

De Rosetta Stone methode

Bedacht door wie en wanneer

De Rosetta Stone-methode is vernoemd naar de zogenaamde de Steen van Rosetta, een steen die werd ontdekt in Egypte met tweetalige teksten, waarmee de hiërogliefen konden worden ontcijferd. Het is eveneens de naam van het softwarebedrijf dat de taalcursussen aanbiedt. De eerste versie van deze leermethode is in het jaar 1996 uitgebracht.

Kenmerken van de Rosetta Stone methode

De Rosetta Stone cursus is een manier om vreemde talen (bijvoorbeeld Pools) te leren met behulp van een computer. De taalcursussen zijn beschikbaar in ruim dertig talen en de cursussen zijn ook vanuit al deze talen te volgen.

De Rosetta Stone-methode is een communicatieve leermethode, die de manier imiteert waarop kinderen hun moedertaal leren. Dat houdt in ‘leren door onderdompeling’, door veel te luisteren en na te zeggen. Het programma gebruikt hier stemmen van moedertaalsprekers (native speakers Pools) en foto’s voor voor het overbrengen van de betekenis van nieuwe woorden in de doeltaal (het Pools). Er wordt gebruikgemaakt van een programma om spraak te herkennen dat de Poolse uitspraak registreert en een schematische weergave daarvan maakt. De lerende kan zo de uitspraak vergelijken met de uitspraak van een moedertaalspreker Pools (native speaker). Verbetering van de uitspraak kan worden bereikt door de voorbeeldstem minder snel te laten praten en de studenten daarna veel na te laten zeggen.

Voor de schrijfvaardigheid Pools van de lerende zijn er dictee-oefeningen. De software van de methode controleert de Poolse spelling en de grammatica en geeft fouten aan, waarbij mogelijkheid is om deze fouten van de student te corrigeren.

Het programma omvat eveneens leesteksten. De teksten gaan over dagelijkse onderwerpen, activiteiten en ideeën.

Populariteit

Wereldwijd wordt Rosetta Stone veel ingezet en zeker niet door de minsten. Onder meer het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse zaken en de NASA maken gebruik van Rosetta Stone. In Nederland wordt de Rosetta Stone-methode door enkele ministeries en veel universiteiten en hogescholen, alsook door sommige internationaal opererende bedrijven gebruikt.

Voor- en nadelen van de Rosetta Stone methode

Rosetta Stone is heel makkelijk in het gebruik en de student kan de methode op ieder moment gebruiken. De lerende kan zelf bepalen welke onderdelen van de methode meer of minder aandacht nodig hebben. Veel mensen vinden het prettig om met de leermethode te werken. Voor scholen kan de methode een oplossing zijn bij een gebrek aan taaltrainers. Een keerzijde is dat er geen trainer is om de studenten te motiveren of iets extra’s te kunnen bieden.

De Pimsleur methode

Bedacht door wie en wanneer

De taalcursussen van Pimsleur zijn ontwikkeld door Paul Pimsleur; een Amerikaans taalkundige. De eerste taalcursus van Pimsleur was een cursus Grieks, die hij in het jaar 1963 op de markt bracht.

Kenmerken van de Pimsleur methode

De Pimsleur-methode is een Amerikaans computerprogramma om vreemde talen (bijvoorbeeld Pools) te leren.

Deze cursussen bestaan uit zinnen/dialogen die door lerenden worden nagesproken en weer herhaald. De Poolse zinnen van de taalcursus zijn ingesproken door native speakers (moedertaalsprekers). De cursus is gebaseerd op herhaling, anticipatie, woordenschat en herhaling. Elke les biedt een audio-opname van 30 minuten die nieuwe vocabulaire en structuur bevat. De grammaticale structuren van het Pools worden niet uitgelegd maar via uitbreiding van, en variaties op, de aangeboden zinnen.

Dr. Pimsleur deed onderzoeken naar het optimale interval waarmee informatie van het kortetermijngeheugen overgaat naar het langetermijngeheugen. In de Pimsleur taalcursussen is dit (gemiddelde) interval geïntegreerd.

Populariteit

Onder andere Amerikanen volgen de taalcursussen van Pimsleur en de ervaringen lopen uiteen. In het algemeen zijn studenten tevreden over de aangeleerde uitspraak.

Voor- en nadelen van de Pimsleur methode

De methode van Pimsleur werkt erg goed als uitspraakverbeteraar, omdat de insprekers allemaal moedertaalsprekers (native speakers) zijn en op een natuurlijke manier Pools spreken op een normaal tempo.

Een minpunt van de leermethodiek is dat er niets wordt uitgelegd. De gebruikers leren geen bouwstenen van de Poolse taal om zelf een zin te maken, maar moeten het met duizenden voorbeeldzinnen doen die uit het hoofd worden geleerd.

De Michel Thomas methode

Bedacht door wie en wanneer

De Michel-Thomas-methode is bedacht, niet geheel verwonderlijk, door Michel Thomas (Poolse naam: Moniek Kroskof); een genaturaliseerde Amerikaandie oorspronkelijk in Polen is geboren. Kort na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde hij zijn leermethode in zijn eigen taleninstituut in Beverly Hills, Los Angeles, met beroemdheden zoals Barbra Streisand, Diana Ross, Emma Thompson, Mel Gibson, Pierce Brosnan en Bob Dylan in zijn klantenkring.

Kenmerken van de Micheal Thomas methode

Michel Thomas’ principe was dat iemand alleen in staat is om te leren als hij of zij vrij is van stress. Michel Thomas begon met de studenten duidelijk te maken dat ze zich geen zorgen hoefden te maken dat ze iets zouden vergeten.

De cursussen zijn audiolessen (Pools), ingesproken door twee acteurs; een vrouwelijke acteur en een mannelijke acteur. De setting bij Michel Thomas is een virtuele klas, waarin de student zich voorstelt als de derde student. Deze student luistert met de les van de acteurs mee. Als een vraag aan de acteurs wordt gesteld, is het de bedoeling dat de gebruikers op de pauzeknop klikken en zelf antwoord geven op de vraag. Er is geen huiswerkstudenten hoeven niet uit het hoofd te leren. Bij de methode wordt de les in kleine stapjes opgebouwd en Poolse lesstof die nieuw is, wordt afgewisseld met Poolse lesstof die al bekend is. De uitleg wordt in de Engelse taal gegeven. Er wordt op verbanden gewezen tussen de talen, als die er zijn. De methode geeft ook grammaticale uitleg. Bij de methode van Michel-Thomas wordt makkelijke lesstof eerst aangeleerd, moeilijkere lesstof volgt pas nadat de student Pools de makkelijke lesstof heeft begrepen en verworven. Naast Poolse woorden en zinnen worden ook bouwstenen geleerd waarmee de lerende zelf zinnen kan maken. Ook maakt de leermethode gebruik van flashcards zodat gebruikers zelf hun vocabulaire Pools kunnen toetsen en online oefeningen kunnen maken om hun eigen voortgang te kunnen meten.

Populariteit

Veel gebruikers vinden de cursus plezierig werken en zijn over het algemeen tevreden over de uitleg van de structuren van het Pools. De mensen die al wat verder zijn met de taal, ervaren de cursussen soms als wat minder leerzaam.

Voor- en nadelen van de Micheal Thomas methode

De methode van Michel Thomas traint de luistervaardigheid alsook de uitspraak Pools op efficiënte wijze en is ook heel toegankelijk. Het feit dat de cursussen Pools niet in schrijfvaardigheid voorzien, is een minpunt van de methode van Michel Thomas. Ook is er geen echte interactie, omdat de methode van Michel Thomas een audiocursus betreft.

De Assimil methode

Bedacht door wie en wanneer

Assimil is een Frans bedrijf, dat door Alphonse Chérel is opgericht in het jaar 1929. Het bedrijf maakt taalcursussen en publiceert deze en het begon met het eerste boek Anglais sans Peine.

Kenmerken van de Assimil methode

Letterlijk betekent ‘assimileren’: ‘mengen met, opgaan in de andere groep’, wat wel wat hooggegrepen voor een taalcursus (zoals Pools) is. De taalcursussen van Assimil zijn zelfstudielessen die uit een lesboek Pools, audio-CD’s en een USB-stick bestaan. De cursisten werken bij voorkeur ruwweg twintig minuten per dag.

De taallessen van Assimil bestaan uit Poolse dialogen die worden beluisterd, nagesproken en gelezen. De Poolse vertaling staat ernaast, samen met grammaticale toelichting. Om de uitspraak van het Pools te oefenen, maakt de Assimil-methode gebruik van zinnetjes die door native speakers zijn ingesproken en die de gebruiker herhaalt. De opbouw van de les is van receptief naar productief: in de eerste lessen wordt nog geen taalproductie verwacht van de gebruiker; dit komt pas na ruwweg vijftig lessen.

Populariteit

De cursussen van Assimil zijn populair. De taalcursussen zijn relatief voordelig en het aanbod aan verschillende talen is ruim.

Voor- en nadelen van Assimil

Het voordeel van de Assimil-methode is dat de lerende op zijn of haar eigen snelheid kan leren op het moment dat dit het beste past. Het nadeel hierbij is, wat geldt voor alle computertaalcursussen, dat de studenten aan zichzelf zijn overgeleverd. Er is geen taaldocent Pools beschikbaar om de cursist te motiveren of te begeleiden.