Cursus Nederlands Bergen op Zoom

Audio-Lingual Method (ALM) (Army Method/New Key)

Bedacht door wie en wanneer

De audiolinguale methode was al in de jaren 40 en 50 van de vorige eeuw ontwikkeld in Engeland en Amerika, onder andere door de Amerikaanse taalkundige Leonard Bloomfield. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was het noodzakelijk om de (Amerikaanse) soldaten van elementaire verbale communicatieve vaardigheden te voorzien. Door de invloed van het leger werd deze audiolinguale methode ook wel bekend als de ‘legermethode’.

Kenmerken van de Audio-Lingual Method (ALM)

De audiolinguale methode is een reactie op de grammatica-vertaalmethode. Het was nieuw dat de lessen geheel in de doeltaal (bijvoorbeeld Nederlands) werden gegeven. De belangrijkste vaardigheden zijn spreken en luisteren (in het Nederlands) en (Nederlandse) grammaticale structuur worden aan de hand van mondelinge structuuroefeningen geleerd. Het doel is zonder fouten Nederlands kunnen spreken en verstaan, wat begint bij een Nederlandssprekende leren naspreken. Herhaling is hiervoor het middel; er wordt met drills gewerkt om Nederlandse zinnen alsook structuren te leren beheersen, om te zorgen dat reacties spontaan en als het ware automatisch worden. Taaldocenten Nederlands kunnen een zin bijvoorbeeld tien maal herhalen en vervolgens een extra Nederlands woord toevoegen. Bij de audiolinguale methode wordt vaak gewerkt in de zogeheten talenpractica, waar lerenden een koptelefoon op hebben en zinnen beluisteren en deze zinnen nazeggen. Geschreven Nederlands wordt pas aangeboden wanneer het mondelinge Nederlands inmiddels vertrouwd is. Er worden wel afbeeldingen gebruikt om nieuwe Nederlandse woorden te introduceren.

Populariteit

In ons land werd de methode pas geïntroduceerd rond het jaar 1970 toen de Mammoetwet van kracht werd. Er kwamen al snel bezwaren tegen de betekenisloze drills. De techniek wilde wel eens haperen. De talenpractica raakten hierdoor vrij snel in onbruik. In plaats hiervan werden de voor mondeling gebruik bedoelde structuuroefeningen schriftelijk gemaakt. Leerboekenschrijvers namen de markt weer over en boden weer expliciete grammaticaregels aan. Toch liet de audiolinguale methode wel sporen na. Nu was alom geaccepteerd dat het bij het leren van de taal (zoals Nederlands) niet gaat om het uit het hoofd leren van de regels van de (Nederlandse) grammatica, maar om het gebruik. De luistervaardigheid (Nederlands), waar veel taaldocenten vóór de jaren zeventig geen aandacht aan schonken, was ontdekt.

Voor- en nadelen van de Audio-Lingual Method

De audiolinguale methode is effectief voor studenten Nederlands die beginnen. Van het begin wordt een goede uitspraak Nederlands aangeleerd. De methode is een docentgestuurde methode en en biedt daardoor een snelle en efficiënte overdracht van kennis. De methode kan ook bij grote(re) groepen worden toegepast.

Tegelijk is de docentgestuurde kant een nadeel; eigen input wordt niet verwacht van de lerenden, waardoor het gevaar van enige passiviteit en onvoldoende betrokkenheid en motivatie op de loer ligt. Een bijkomend bezwaar van de audiolinguale methode is dat de geoefende drills niet zo eenvoudig in levend taalgebruik Nederlands zijn om te zetten.

GoldList Method (GLM)

Bedacht door wie en wanneer

De GoldList Method (‘gouden lijst-methode’) is door David J. James, alias Viktor Dmitrievitch Huliganov of Uncle Davey ontwikkeld.

Kenmerken van de GoldList Method (GLM)

Deze GoldList Method is een methode om woorden of zinnen (bijvoorbeeld in het Nederlands) op een zodanige manier te leren dat deze plaatsnemen in het langetermijngeheugen. De GoldList-methode werkt aan de hand van zelfgeschreven woordenlijsten (Nederlands) die later worden herhaald. De opgeschreven Nederlandse woorden of zinnen worden door de student hardop gelezen. Het is niet het idee om al deze woorden en zinnen uit het hoofd te leren, maar door blootstelling gebeurt dit automatisch. Deze woordenlijst wordt telkens veranderd; Nederlandse woorden die geleerd zijn, worden van de woordenlijst gehaald. De Nederlandse woorden die nog steeds problemen geven, blijven op de lijst op de woordenlijst staan.

Populariteit

Aanhangers van de GoldList-methode beweren dat de woorden op de woordenlijst of zinnen in het Nederlands spontaan opgeslagen worden in het langetermijngeheugen, maar veel geheugenwetenschappers bestrijden dit. Kennis in het algemeen wordt opgeslagen wanneer deze kennis ook van betekenis en relevant is voor de lerende. Voor Nederlandse woorden en zinnen die relevant en betekenisvol zijn voor de student, kan deze methode goed functioneren.

Voor- en nadelen van de GoldList Method

deze GoldList-methode kan goed functioneren voor lerenden die voordeel hebben bij bijvoorbeeld Post-its^® als geheugensteun. Met de hand schrijven functioneert beter dan typen of, zelfs behoorlijk zinloos: een fotootje maken, omdat het fysieke gedeelte van het geheugen door het schrijven wordt aangesproken en meewerkt. Het gebrek aan context is een minpunt. Talen zijn veel meer dan alleen een reeks losse woorden en/of zinnen. De GoldList-methode is bovendien bijzonder tijdrovend; er moeten steeds met de hand geschreven woordenlijsten worden aangemaakt.

De Natural Method

Bedacht door wie en wanneer

De Natural Method, ook wel de Natural Approach (de ‘natuurlijke aanpak’) genoemd, is ontwikkeld in 1983 door Tracy D. Terrell en Stephen Krashen.

Kenmerken van de Natural Method

De Natural Method is op een natuurlijke wijze van taalverwerving (van bijvoorbeeld Nederlands) gericht. Op de manier waarop iemand als kind zijn of haar moedertaal leerde spreken, probeert de leermethode het Nederlands te leren. De taalregels van het Nederlands leert de student eveneens onbewust op die wijze. Alleen het Nederlands met een aantal visuele hulpmiddelen wordt hiervoor gebruikt. Een leeromgeving zonder stress voor de studenten is het streven van de methode. Een grote hoeveelheid begrijpelijke input wordt blootgesteld aan de lerenden. De taalproductie Nederlands mag spontaan ontstaan en wordt niet geforceerd. De nadruk ligt op communicatie en minder op expliciete Nederlands grammatica en de correctie van vormfouten.

De methode heeft het meeste rendement als de lerende wordt ondergedompeld in het Nederlands. De activiteiten die in het Nederlands worden aangeboden, moeten stimulerend zijn, om te zorgen dat de student van de ervaring kan genieten.

De Natural Method leermethode lijkt veel op de Directe Methode. De methoden gaan beide uit van het idee van natuurlijke taalverwerving; het verschil is dat bij de Directe Methode meer de nadruk op de praktijk wordt gelegd en bij de Natural Method meer op de blootstelling aan taalinput en het verminderen van spreekangst.

Populariteit

Het is veelvuldig bewezen dat onderdompeling een heel effectieve leermethode kan zijn. De natuurlijke aanpak is een populaire wijze van lesgeven bij taaldocenten Nederlands, doordat de methode vrij eenvoudig te begrijpen is voor lerenden. Kritiek kent de natuurlijke aanpak ook. De nadruk wordt voornamelijk gelegd op het impliciet leren van de Nederlandse grammatica. De studenten zouden inderdaad leren in het Nederlands te communiceren, maar door onvoldoende kennis van de grammatica in een wat gebrekkige, vereenvoudigde versie van de taal blijven steken.

Voor- en nadelen van de Natural Method

Het wordt prettig gevonden om op een natuurlijke manier een vreemde taal aan te leren. Lerenden wordt de kans geboden om een persoonlijke band met het Nederlands te creëren. Doordat de studenten niet ‘uit het hoofd hoeven te leren’, beklijft het geleerde voor een langere tijd.

Omdat er vrijwel geen druk ligt op de taalproductie, kan het nadeel zijn dat het wat langer duurt voor er resultaten merkbaar zijn. De methode bereidt de lerende eveneens niet per se voor op een specifiek Nederlands examen.

Structurele Aanpak

Bedacht door wie en wanneer

De ‘Structurele Aanpak’ (Engels: Structural Approach; ‘SA’) is door Charles Fries, oprichter en directeur van de English Language Institute aan de Universiteit van Michigan en één van zijn studenten Robert Lado ontwikkeld in de begin jaren 50.

Kenmerken van de Structurele Aanpak (SA)

De Structurele Aanpak is een manier van taalverwerving die als doel heeft om studenten vertrouwd te maken met de fonologische en grammaticale structuren van de doeltaal (bijvoorbeeld het Nederlands). Volgens de methodiek van Structurele Aanpak levert de beheersing van deze structuren meer op dan het leren van het Nederlands. Het herkennen en kunnen toepassen van bepaalde samenstellingen van Nederlandse woorden en groepen woorden in de juiste woordvolgorde is waar het bij de methode om gaat. Deze vaste combinaties worden in betekenisvolle situaties met gebruik van dramatisering, visualisatie, gezichtsuitdrukking en handelingen aangedragen aan de studenten. De taalstructuren die in de praktijk het meest worden gebruikt, worden als eerste geleerd. Mondelinge vaardigheden Nederlands (luistervaardigheden en spreekvaardigheden) worden hier in eerste instantie bij gebruikt; leesvaardigheden en schrijfvaardigheden volgen daaruit. Bij het aanleren en verbeteren van de productieve vaardigheid Nederlands (spreekvaardigheden en schrijfvaardigheden), krijgt de grammatica een belangrijke plaats. Andere namen voor de Structurele Aanpak zijn de Structural-Situational Approach (structurele-situationele benadering) en de Structural-Oral-Situational Approach (structurele-mondeling-situationele benadering).

Populariteit

De Structurele Aanpak werd op vrij grote schaal in de jaren vóór 1970 gebruikt om Engelse les te geven in Engelssprekende landen, de voormalige Britse koloniën en in Maleisië.

Voor- en nadelen van de Structurele Aanpak

Een structurele aanpak heeft als sterke kant dat de studenten het Nederlands op een accurate wijze kunnen leren. De lerenden krijgen inzicht in de grammatica van het Nederlands en ze leren in welke situatie bepaalde Nederlandse woorden en woordcombinaties wel of niet geschikt zijn. De methode van de Structurele Aanpak gebruikt de taal van alle dag. Nadelen heeft de methode van de Structural Approach ook. De methode van werken is nogal tijdrovend en levert niet direct succeservaringen op. De eigen inbreng van de lerenden is gelimiteerd; de methode is weinig creatief.

Communicatief taalonderwijs (Engels: Communicative Language Teaching; CLT)

Bedacht door wie en wanneer

Het zogenaamde communicatief Taalonderwijs (In het Engels: Communicative Language Teaching, afgekort: CLT), ook wel ‘De Communicatieve benadering’ (In het Engels: Communicative Approach, afgekort: CA) genoemd, is in de jaren zestig van de vorige eeuw ontstaan onder invloed van de ideeën van Noam Chomsky, die de nadruk op competenties bij het leren van een taal legde. De taalkundige Dell Hymes was de grondlegger in het jaar 1966 van het concept communicatieve vaardigheden.

Kenmerken van Communicatief taalonderwijs (CLT)

Communicatief talenonderwijs gaat uit van de opvatting dat interactie het uiteindelijke streven is bij het leren van een vreemde taal (zoals Nederlands).

Met gebruik van de CLT-technieken leren de studenten het Nederlands in de praktijk te brengen door de interactie met de taaltrainer Nederlands en onderling. Teksten, geschreven in het Nederlands of ander materiaal uit het dagelijks leven en/of de werkomgeving worden gebruikt. Het Nederlands wordt zowel tijdens en ook buiten de les gebruikt.

Studenten praten over persoonlijke gebeurtenissen met medestudenten en taaldocenten Nederlands dragen onderwerpen aan die buiten het domein van de traditionele grammatica liggen, om de taalvaardigheid Nederlands in verschillende situaties uit de praktijk te oefenen. Nederlandse grammatica leren studenten inductief, dit houdt in aan de hand van de praktijk, van waaruit de regel volgt.

Bij communicatief taalonderwijs is de taaldocent Nederlands echt een trainer, die de lerende helpt in het Nederlands te communiceren.

Populariteit

De CLT werd heel populair in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Dit kwam deels omdat de traditionele taalonderwijsmethodes niet heel succesvol bleken. Door de verdere eenwording van Europa ontstond meer vraag om talen te leren middels een methode die direct kon worden toegepast.

Voor- en nadelen van Communicatief taalonderwijs

Het communicatief taalonderwijs heeft veel pluspunten. Lerenden ‘kunnen’ al snel ‘iets’ in het Nederlands; de methode is studentgericht en functioneel. Door het gebruik van authentieke materialen, leren studenten de Nederlandse woorden die voor hen nodig zijn. De methode is efficiënt. Deze methode is voor de lerende stimulerend doordat hij of zij snel succes ervaart. Er mogen foutjes worden gemaakt; de taalvaardigheden wordt al doende geleerd en geperfectioneerd. Een keerzijde van de communicatieve benadering is dat er veel minder aandacht wordt besteed voor grammatica, vocabulaire dat niet meteen toepasbaar is en uitspraak. Het voorbereiden en plannen vereist veel tijd van de taaltrainer en vraagt een actieve deelname van de studenten. Voor bepaalde lerenden is deze manier van een vreemde taal leren ongewoon of moeilijk, afhankelijk wat voor achtergrond zij hebben. CLT (communicatief taalonderwijs) draait om het trainen van vaardigheden; daarbij gaat het om de functie en in mindere mate om de vorm en CLT biedt dan ook geen samenhangend geheel.

Grammatica-/vertaalmethode (GVM) (Engels: Grammar-Translation Method; GTM)

Bedacht door wie en wanneer

Het taalonderwijs was in de 18^de en de 19^de eeuw vooral gericht op praktisch taalgebruik. Taaldocenten leerden de studenten om gebruiksklare zinnetjes, dialogen, idiomatische uitdrukkingen, lijsten met woorden etcetera na te spreken, uit het hoofd te leren en daarna vervolgens op te zeggen. Dit werd op een andere wijze gedaan door docent Frans en Italiaans uit Duitsland; Johann Valentin Meidinger. Omstreeks het jaar 1783 ontwikkelde Meidinger een leermethode waarbij de grammatica centraal stond. Meidinger wordt als de grondlegger gezien van de zogenaamde grammatica-vertaalmethode (In het Engels: Grammar-Translation Method; GTM).

Kenmerken van de Grammatica-/vertaalmethode (GVM)

Deze methode was gestoeld op het onderwijs in het Latijn; de taal van de wetenschap, de cultuur en de religie. Dit onderwijs in het Latijn was vanzelfsprekend op geschreven teksten van klassieke schrijvers gericht en volledig op de grammatica en het vertalen gericht. Deze aanpak werd destijds gezien als wetenschappelijk en degelijk. De Grammatica-/vertaalmethode gaat van de analyse van taalstructuren en taalvormen (van bijvoorbeeld Nederlands) uit waarbij de lerende inzicht ontwikkelt. Bij de Grammatica-vertaalmethode zijn de lees- en schrijfvaardigheid Nederlands dus belangrijk. Literatuur, vertalen en uit het hoofd leren van woordenlijsten in het Nederlands hebben de nadruk. De taaldocent draagt kennis Nederlands over, de lerende memoriseert.

Populariteit

Hoewel reeds sinds halverwege de negentiende eeuw ook tegengeluiden te horen waren, is tot recente datum de grammatica-/vertaalmethode van grote invloed geweest op het taalonderwijs.

Voor- en nadelen van de Grammatica-/vertaalmethode

Aan personen voor wie het een uitdaging is om dingen uit het hoofd te leren, is de grammatica-/vertaalmethode is een aardige mentale training. De methode biedt ook inzicht in de structuur van het Nederlands, omdat de nadruk op de grammatica gelegd wordt.

Aan de methode kleven echter meer keerzijden dan positieve kanten. Het grootste nadeel is dat de spreek- en luistervaardigheid Nederlands ver achterblijft, waardoor de taal zelfs na jaren studeren weinig mondeling kan worden toegepast. De leermethode staat ver af van het dagelijks gebruik van het Nederlands, ook in de context die wordt aangeboden, omdat het meestal om literair taalgebruik gaat. Bij het werken in groepen biedt deze methode niet de mogelijkheid tot differentiatie of een eigen creatief proces bij lerenden. De lerende is alleen toehoorder en uitvoerder.

Onderdompeling (Engels: immersion)

Bedacht door wie en wanneer

Sinds de jaren 70 wordt de leermethode ‘onderdompeling’ (In het Engels: language immersion of alleen immersion) over de hele wereld gebruikt, hoofdzakelijk op de middelbare school waarbij een schoolvak (zoals wiskunde) wordt gegeven in een vreemde taal. In Nederland is ‘onderdompeling’ bekend als de methode die bij onze collega’s van Taleninstituut Regina Coeli in Vught, ‘de nonnen van Vught’ gebruikt wordt. De methode is daar ontstaan in 1963 met Franse nonnen die taalles Frans gaven aan welgestelde dames uit Vught en omgeving.

Kenmerken van onderdompeling

Onderdompeling behelst dat degene die de taal (zoals het Nederlands) leert, vanaf het begin is omgeven door de nieuwe taal. De instructies vinden in de doeltaal (Nederlands) plaats; eerst langzaam en met veel herhalingen, later op een natuurlijkere manier. Vanaf het begin wordt de student ook uitgedaagd om in de Nederlandse taal te spreken. De methode maakt gebruik van rollenspellen en simulaties. Op scholen die met onderdompeling werken, wordt vaak de leeromgeving ingericht in de stijl van het Nederlands om een situatie te creëren alsof lerenden in Nederland zijn. Lerenden oefenen het Nederlands spreken één-op-één of in een klein groepje. Naar Nederland reizen en daar in een gastgezin verblijven, is een andere manier om onderdompeling te bereiken.

Populariteit

De methode van onderdompeling wordt gezien als een zeer goede leermethode voor vreemde talen. Voornamelijk de mondelinge taalvaardigheid Nederlands kan op deze wijze uitstekend worden ontwikkeld.

Voor- en nadelen van onderdompeling

Doordat de leermethode behoorlijk intensief is, is het belangrijkste voordeel dat deze methode snel resultaat laat zien. De leermethode is een kwestie van ‘sink or swim’, de lerenden moeten echt gaan communiceren in het Nederlands omdat zij erdoor worden omgeven. De student is feitelijk 24 uur per dag Nederlands aan het leren. Door in groepsverband samen te oefenen, wordt de sociale interactie versterkt. Dit wordt door de studenten als motiverend ervaren.

Dat het bereikte resultaat niet altijd wordt vastgehouden, is een keerzijde. Als iemand in een korte tijd Nederlands leert, door in Nederland te zijn of door in een kunstmatig gecreëerde omgeving te zijn ondergedompeld, maar vervolgens weer tot de orde van de dag overgaat, is de kans groot dat het nieuw geleerde relatief snel wegzakt. Een bijkomend nadeel van de leermethode kan zijn dat een dergelijke training Nederlands erg intensief is. Niet alle lerenden hebben de conditie om deze manier van leren vol te houden.

Suggestopedie (Suggestopedia)

Bedacht door wie en wanneer

Suggestopedia is een methode om een vreemde taal te leren uit de jaren 70 van de vorige eeuw. Suggestopedia is ontwikkeld door de Bulgaarse psychotherapeut Georgi Lozanov.

Kenmerken van Suggestopedie

Suggestopedie is gebaseerd op de kracht van de suggestie. Volgens Lozanov is positieve suggestie een voorwaarde om (een vreemde taal; bijvoorbeeld Nederlands) te kunnen leren. Daarvoor zijn een ontspannen sfeer alsook een wederzijds vertrouwen tussen de taaldocent (Nederlands) en studenten essentieel. Dat de student zich ontspannen en veilig voelt, is de voorwaarde. Een leslokaal met een rijopstelling was ongeschikt om dit te kunnen bereiken. Studenten zaten tijdens de les in comfortabele stoelen die in een halve cirkel opgesteld waren en er was altijd muziek in de klas. De methode zoals Lozanov die beoogde, bestond uit het voorlezen van teksten, terwijl klassieke muziek werd gespeeld of natuurgeluiden te horen waren op de achtergrond. Er waren opmerkingen over de (Nederlandse) grammatica en lijsten met woorden bij deze teksten. Het voorlezen gebeurde met gebaren en veel expressie in stem. Studenten werden zo overgehaald om te luisteren en de nieuwe (Nederlandse) woorden konden gemakkelijk worden begrepen en opgenomen. Tijdens de lessen was er veel aandacht voor cultuur en kennis over het land van de vreemde taal (Nederland). In de klas werden rollenspellen gespeeld en er werden bijvoorbeeld ook (Nederlandse) streekgerechten bereid en geproefd.

Populariteit

De leermethodiek Suggestopedie was omstreden en de leermethodiek is in de vergetelheid geraakt. Sommige elementen zoals het gebruikmaken van stemexpressies en gebaren bij het lezen van teksten, worden nog steeds toegepast.

Voor- en nadelen van Suggestopedie

De methode van Suggestopedie zorgt voor een veilige en ontspannen sfeer, waardoor studenten geen last krijgen van faalangst of frustratie. Deze gemoedelijke sfeer kan voor een immigrant aan een positieve associatie met het nieuwe thuisland bijdragen. Vaak werkt muziek motiverend en draagt aan betere leerprestaties bij. Een ander pluspunt van de leermethode is dat de student wordt gestimuleerd om actief mee te doen en zich in de situatie in te leven, wat voor sommigen een nieuwe ervaring is. Tegelijk vormt dit voor sommige lerenden een nadeel, want niet iedereen is hiertoe in staat. Muziek kan bij sommige mensen ook afleiden en verstorend werken in plaats van ontspannend en stimulerend. Een ander zwak punt is dat de relatie taaldocent-lerende niet gelijkwaardig is; alle inbreng komt van de Nederlandse taaldocent en de lerende is altijd de ontvangende partij.

Community Language Learning (CLL)

Bedacht door wie en wanneer

De Amerikaanse priester en psycholoog Charles A. Curran ontwikkelde in 1976 Community Language Learning, ook wel Counseling Language Learning
(CLL) geheten.

Kenmerken van Community Language Learning (CLL)

Community Language Learning is een methode om een taal te verwerven waarbij de studenten samenwerken om te bepalen welke aspecten van de vreemde taal zij willen leren. De CLL methode baseert zich op de counseling-benadering waarbij de taaldocent als counselor optreedt die de zinnen van de lerende kenschetst. De lerenden starten het gesprek. Zij spreken in hun moedertaal als de studenten de taal (Nederlands) nog niet voldoende machtig zijn. De trainer (Nederlands) legt uit en vertaalt, waarna de lerenden de uitingen van de trainer zo goed mogelijk herhalen. Het gesprek in het Nederlands wordt opgenomen om daarna opnieuw te kunnen beluisteren.

De CLL stimuleert gemeenschapsgevoel in de leergroep en ziet de wisselwerking tussen de studenten als middel om het Nederlands te leren. Het zijn de studenten zelf die de lesstof bepalen middels zinvolle gesprekken. Een leerboek Nederlands wordt niet gevolgd.

Populariteit

De mate van succes van de methode hangt sterk af van de expertise van de trainer-counselor. Bij deze methode dient de taaldocent sociaal-cultureel kundig alsook taalkundig te zijn. De trainer dient zowel het Nederlands als de moedertaal van de studenten uitstekend te beheersen om de taaluitingen van de studenten te kunnen vertalen. Deze methode kan goed functioneren indien deze correct wordt toegepast. De methode is niet bruikbaar voor grote groepen.

Voor- en nadelen van Community Language Learning

Deze methode biedt voor studenten een hoge mate van autonomie. Het analyseren van de eigen gesprekken vinden de studenten vaak zinvol. De groep wordt vaak zeer hecht, niet alleen tijdens de lessen Nederlands, maar ook daarbuiten. Met de methode van Community Language Learning worden studenten zich veel meer bewust van de groepsgenoten, de sterke en minder sterke punten en leren als team samen te werken. Van het bespreken door hun fouten en het evalueren van de lessen Nederlands leren studenten vaak veel. Dergelijke correcties blijven vaak in het geheugen gegrift en worden deel van de actieve woordenschat van de lerende.

Dat de docent niet sturend is, terwijl sommige lerenden wel sturing nodig hebben, kan een nadeel zijn. Er wordt geen leerboek gebruikt en er worden eveneens geen toetsen Nederlands gehouden. Daardoor is het succes lastig meetbaar. Een aantal lerenden wordt belemmerd in hun Nederlands spreken als zij opgenomen worden.

Lexicografische benadering (Engels: Dynamic Lexicographic Approach; DLA)

Bedacht door wie en wanneer

De Lexicografische benadering (Engelse naam: Lexical Approach; LA) is een methode om een taal te leren die door Michael Lewis in de vroege jaren 90 van de vorige eeuw is ontwikkeld.

Kenmerken van de Lexicografische benadering (DLA)

De benadering gaat uit van de visie dat een belangrijk deel van het leren van een vreemde taal (zoals het Nederlands) bestaat uit het begrijpen en produceren van zogenaamde ‘lexicale eenheden’, brokjes taal die bestaan uit (Nederlandse) woorden, woordcombinaties alsook uitdrukkingen. De studenten verwerven al doende inzicht in patronen van het Nederlands (de grammatica) en betekenisvolle groepen met woorden. Zo leren ze hoe het Nederlands ‘in het echt’ gebruikt wordt. In deze benadering is woordenschat Nederlands belangrijker dan Nederlandse grammatica. Instructies zijn op situaties en Nederlandse uitdrukkingen gericht die regelmatig voorkomen in dialogen. Er wordt aandacht geschonken aan interactie maar eveneens aan exposure; aan de zogenaamde receptieve vaardigheden van de lerende (luisteren en begrijpen, lezen en begrijpen). Er bestaat veel mogelijkheid voor het zelf ontdekken van de Nederlandse taal.

De taak van de taaldocent Nederlands is voor voldoende input te zorgen en het faciliteren van het leerproces van de lerende.

Populariteit

De lesboeken zijn duidelijk anders geworden in de afgelopen dertig jaar onder invloed van (onder andere) de ideeën over taal van Michael Lewis. Bij deze methode wordt veel meer aandacht aan de woordenschat besteed die wordt aangeboden in chunks, in betekenisvolle brokjes. Iets waarnaar Michael Lewis streefde; de vergaande omwenteling in de wijze waarop vreemde talen worden onderwezen, bleef echter uit.

Voor- en nadelen van de Lexicografische benadering

Door het werken met ‘chunks’ (brokjes taal); met ‘echte’ taal, leren de studenten het Nederlands op een natuurlijke manier te gebruiken. Op deze manier ontstaat souplesse in het taalgebruik Nederlands.

Het nadeel van deze methode is dat de werkelijkheid altijd weer afwijkend is van de aangeleerde taalsituaties. Met het zelf leren herkennen van de patronen van de Nederlandse taal hebben sommige lerenden moeite en zij hebben meer aan een docent Nederlands die hen wegwijs maakt, dan aan een docent taal-facilitator.

Series Method

Bedacht door wie en wanneer

De Series method, ofwel ‘seriemethode van taalverwerving’ (Frans: La Méthode naturelle) is ontwikkeld door de Franse taaldocent François Gouin in 1880.

Kenmerken van de Series Method

Een serie van verbonden zinnen die eenvoudig te begrijpen zijn en niet veel kennis vereisen van grammatica, is het uitgangspunt van de seriemethode (The Series Method of language acquisition) van Gouin. Op basis van een actie, bijvoorbeeld het huis verlaten in de volgorde waarin deze uitgevoerd zou worden, leren studenten zinnen. Deze series of reeksen gingen over onderwerpen als mens in de samenleving, leven in de natuur, wetenschap en beroep, ontwikkeld vanuit het onderscheid tussen objectief, subjectief en figuurlijk gebruik van de taal. De seriemethode van Gouin maakt geen gebruik van moedertaal. De studenten gaan snel in de nieuwe taal (bijvoorbeeld het Nederlands) denken doordat een soort eentalige methode is, die niet uitgaat van ‘vertalen’ en ‘uitleggen’ maar van ‘demonstreren’ en ‘handelen’.

Populariteit

De concepten van François Gouin over taal waren hun tijd ver vooruit. Gouin’s leermethodiek was gedurende een bepaalde periode een succes, ondanks dat de methode een vrij ongewone aanpak was. Deze methode werd echter overschaduwd door de Directe Methode van Maximilian Berlitz.

Voor- en nadelen van de Series Method

De Series method van François Gouin ontwikkelt sterk de mondelinge vaardigheid Nederlands en de methode zorgt voor een sfeer in de taallessen die harmonieus, natuurlijk en gelijkwaardig is.

Gouin’s leermethode biedt levendig onderwijs. Dit type onderwijs Nederlands wekt het enthousiasme op van de lerenden doordat het gebruikmaakt van visuele leermiddelen, bijvoorbeeld afbeeldingen, grafieken, enzovoort. Een taal leren wordt tastbaar; dit was volledig nieuw. Nederlandslerenden worden nieuwsgierig, dit werkt goed om het leergeheugen te helpen ontwikkelen, de prestatiedruk te verminderen alsook het zelfvertrouwen te verbeteren. De communicatieve vaardigheid Nederlands van de lerende wordt vrij intensief gestimuleerd.

De leermethode van François Gouin heeft echter als nadeel dat taal die wat abstracter of subjectiever is, moeilijk in één concrete ervaring is te vangen met beweging en expressie. De bewerkelijkheid voor de taaltrainer, die een hele reeks aan series voor moet bereiden, is een ander nadeel van de leermethodiek. Als derde punt is de Gouin-seriemethode vooral gericht op het mondelinge taalgebruik, terwijl het reguliere onderwijssysteem nog vaak draait om examens voor het toetsen van de competentie van lezen en schrijven.

Task-Based Language Teaching (TBLT)

Bedacht door wie en wanneer

Taakgericht taalonderwijs (Task-Based Language Teaching; TBLT) is in de jaren tachtig van de vorige eeuw ontwikkeld. De grondleggers van deze methode waren de Indiase taalkundige professor N.S. Prabhu, de Amerikaanse hoogleraar Teresa P. Pica en de Britse hoogleraren Michael H. Long en Graham V. Crookes.

Kenmerken van de Task-Based Language Teaching (TBLT)

Taakgericht taalonderwijs past binnen het Communicatief Taalonderwijs/een Communicatieve Benadering. Het principe erachter is dat het verwerven van de te leren taal (zoals het Nederlands) geen doel op zich is, maar een hulpmiddel om specifieke taken uit te voeren. Studenten krijgen motiverende taken voorgeschoteld, waarvoor kennis van de (Nederlandse) taal nodig is. Om deze taken goed uit te kunnen voeren, dienen zij over regels van het Nederlands en woordenschat van het Nederlands te beschikken. De taken zijn alledaagse taken, bijvoorbeeld het schrijven van e-mails, een boodschap doen, met de klantenservice bellen, een krant lezen of iets te drinken bestellen. De taak wordt in drie fasen verdeeld: vóór, tijdens en na de taak, waarbij studenten zich eerst op de taak voorbereiden, de taak vervolgens uitvoeren en tot slot op de taak terugblikken. De studenten dienen samen te werken om de taken uit te kunnen voeren. De taken moeten net boven het taalniveau Nederlands van de lerenden liggen om leereffect te hebben.

Populariteit

Task-Based Language Teaching heeft aan populariteit gewonnen vanaf de vroege jaren negentig en zeker in het taalonderwijs. De leermethode lijkt de meest bruikbare vorm te zijn voor het verbeteren van de taalvaardigheid bij studenten (hoofdzakelijk studenten met een achterstand) in het lager en secundair onderwijs.

Voor- en nadelen van Task-Based Language Teaching

Het taakgericht taalonderwijs (Nederlands) biedt duidelijke voordelen. Het is een activerende werkvorm, waarbij de studenten worden uitgedaagd om hun taalvaardigheid (Nederlands) toe te passen. Het is een op de persoon gerichte, relevante en efficiënte aanpak, mits de opdracht goed bij de lerenden aansluit. Studenten komen op een natuurlijke, dagelijkse manier in aanraking met het Nederlands en leren zo authentieke Nederlandse woorden, woordcombinaties en uitdrukkingen in het Nederlands. Daarnaast leren studenten om met andere studenten Nederlands samen te werken. Studenten ervaren taakgericht taalonderwijs als prettig en motiverend.

Als nadeel kan worden gezien dat de communicatie het belangrijkst is en niet de correcte vorm van het Nederlands, waardoor studenten die niet zeer nauwkeurig leren.

De Dogme benadering (Engels: Dogme Language Teaching; Dogme ELT)

Bedacht door wie en wanneer

Dogme Language Teaching/Dogme ELT (de ‘Dogmabenadering’) is in het jaar 2000 ontwikkelde door Scott Thornbury; een Nieuw-Zeelandse docententrainer en linguïst op het gebied van taalonderwijs Engels.

Kenmerken van de Dogme benadering (ELT)

De inspiratie voor Dogme Language Teaching was ‘Dogme 95’; een stroming van een groep van filmmakers uit Denemarken waaronder filmregisseur Lars von Trier uit 1995. Voor het filmmaken, houden de deelnemers zich aan tien strenge regels (dogma’s). Samen vormen ze ‘de eed van zuiverheid’ (Deens: kyskhedsløfter; Engels: Vows of Chastity). Iets dergelijks is bij het Dogme-taalonderwijs aan de hand. De aanhangers van de Dogme benadering streven naar een vorm van communicatief taalonderwijs die onbelast is door voorgedrukt materiaal. Het doeleinde van Dogme-taalonderwijs is het beginnen van inhoudelijke gesprekken die over praktische onderwerpen gaan. Hierbij draait het om communicatie als inspirator van het leren. De Dogme-benadering is daarom een communicatieve benadering voor onderwijs, die taalonderwijs biedt zonder leerboeken of ander lesmateriaal en zich in plaats daarvan op het communiceren tussen taaldocent en studenten richt. Het Dogme-taalonderwijs kent tien dogma’s (uitgangspunten), net zoals de Dogme-beweging in de film.

Populariteit

Ondanks dat onderzoek naar het succes van Dogme beperkt is, stelt Thornbury dat de parallellen met taakgericht leren van een taal (zoals Nederlands) erop wijzen dat Dogme waarschijnlijk voor vergelijkbare resultaten zorgt.

Voor- en nadelen van de Dogme benadering

Dat er zo goed als geen voorbereiding nodig is, is een positieve bijkomstigheid voor de taaldocent Nederlands. Het kan erg motiverend zijn dat de lerenden de verantwoording dragen voor hun eigen leerproces. Voorspelbaar zijn de taallessen Nederlands zo nooit. Dat creëert spontane communicatie en de verveling krijgt geen kans. Bij een Dogme-les is vrijwel elk item bespreekbaar. De studenten blijven zo alert en betrokken.

De studenten kunnen zich echter wel minder op hun gemak voelen als ze zo weinig door de docent bij de hand worden genomen. Ook is niet elke docent Nederlands voldoende flexibel voor deze manier van lesgeven. Een ander nadeel kan vormen dat de studenten zich vaak op een specifiek examen Nederlands dienen voor te bereiden, terwijl het niet zeker is dat de leerstof hiervoor wordt behandeld tijdens de taallessen.

Growing Participator Approach (GPA)

Bedacht door wie en wanneer

The Growing Participator Approach (GPA) is in het jaar 2007 door Language consultants Greg en Angela Thomson ontwikkeld.

Kenmerken van de Growing Participator Approach (GPA)

De GPA-benadering is een alternatieve visie op het verwerven van een nieuwe taal (zoals het Nederlands). De primaire aanname van deze methode is dat taal en cultuur niet los van elkaar staan. Bij GPA gaat het om veel meer dan alleen het verwerven van het Nederlands; het doel om tot een volwaardige deelnemer aan het leven in de gastcultuur (van Nederland) uit te groeien. Daarom hanteert GPA de termen ‘groeiende deelnemer’ in plaats van ‘taallerende’ en ‘verzorger’ in plaats van ‘docent’. De GPA heeft gelijkenissen met, en is deels gebaseerd op, de Natural Approach (natuurlijke aanpak) van Stephen Krashen en Tracy Terrell.

De methode kent zes fasen van activiteiten. De lerende met een verzorger uit Nederland voeren deze activiteiten uit. Begrip is belangrijker dan productie. De focus ligt op Nederlandse woordenschat alsook cultuur. Fase 1 van de leermethode is de zogenaamde hier-en-nu-fase. Deze duurt ruwweg 100 uur. In deze fase 1 focust de ‘groeiende deelnemer’ zich op luisteren en non-verbale feedback geven.

Fase 2 van de methode zogenaamde van de zogenaamde leermethode is de zogenaamde verhaalopbouwfase. Deze fase duurt ruwweg 150 uur en de deelnemers beginnen nu het Nederlands ook te produceren. In fase 3 van de leermethode ligt de nadruk op zogenaamde ‘gedeelde verhalen’. ‘Gedeelde verhalen’ zijn verhalen die over dagelijkse gebeurtenissen gaan, verhalen die tussen culturen worden gedeeld alsook verhalen die over gedeelde ervaringen gaan. Fase 4 is de fase van het zogenaamde ‘diepe delen’. De deelnemers en verzorgers beginnen nu diepere gesprekken over het leven in de Nederlandse cultuur te voeren. In fase 5 beginnen deelnemers zich op taalgebruik van de moedertaalsprekers Nederlands te richten door middel van televisie, films, nieuws of literatuur. Het Nederlands dat voor het werk van de deelnemers nodig is, wordt ook geleerd. Fase 6 van de leermethode is de zogenaamde ‘zelfvoorzienende groeifase’. Deze fase kent geen eindpunt. Het gaat het hierbij om groei buiten de formele taalsessies Nederlands om.

Populariteit

Er is nog niet veel bekend over het succes omdat de leermethode van Thomson nog vrij nieuw is. Deelnemende studenten zijn enthousiast over deze leermethode.

Voor- en nadelen van de Growing Participator Approach

De GPA-methode biedt een duidelijke doorkijk op het proces van de taalverwerving Nederlands. De zes fasen van de methode bieden realistische doelstellingen en een duidelijk tijdsschema. De lerende verwerft niet alleen kennis van de Nederlandse taal, maar ook van de omgeving en de lerende verwerft eveneens een nieuw sociaal netwerk.

Een keerzijde van deze benadering is dat voor elke deelnemer of minimaal elke groepje deelnemers een ‘verzorger’ gezocht moet worden die bereid is om behoorlijk veel tijd te investeren.

Shadowing Technique

Bedacht door wie en wanneer

De Shadowing technique of kortweg Shadowing (‘schaduwen’) is bedacht door de Amerikaanse taalkundige en polyglot Prof. Alexander Argüelles in de vroege jaren 2000.

Kenmerken van de Shadowing Technique

Shadowing is een methode die studenten zelfstandig kunnen gebruiken om de intonatie (Nederlands) en uitspraak te verbeteren en vloeiendheid in het spreken te verwerven. Deze techniek van Shadowing is relatief eenvoudig: de lerende luistert naar een audio-opname, bij voorkeur een dialoog en herhaalt wat hij of zij hoort. Bij de methode is het niet belangrijk om de Nederlandse tekst te begrijpen; in eerste instantie gaat het om de klanken van de te leren taal. Het luisteren en herhalen oefent men net zo vaak tot het moment dit heel soepel gaat en de student simultaan Nederlands kan spreken met de audio-opname. Na enige tijd zullen de lerenden een transcript gebruiken om te kunnen lezen (en te begrijpen) wat zij hebben uitgesproken. Zolang deze boeken dialogen bevatten of stukken samenhangende teksten, zijn veel leerboeken geschikt voor deze methode. Het niveau van de Nederlandse audio-opname dient ideaal bezien iets boven het niveau van de lerenden te liggen. De ideale lengte is ruwweg één pagina, op een natuurlijke snelheid en zonder kunstmatige pauzes. Doordat lichamelijke beweging de opname versterkt van de te leren taal (het Nederlands) in het zenuwstelsel, doet Argüelles de aanbeveling lerenden studenten om tijdens het spreken te gaan lopen, liefst buiten, en niet te gaan zitten. Dat de student minder gauw wordt afgeleid als hij of zij beweegt, is een andere grond waardoor het werken aan het Nederlands veel effectiever wordt.

Shadowing heeft veel gemeen met de audiolinguale methode uit de twintigste eeuw, maar bij de audiolinguale methode werden grammaticale drills gebruikt in plaats van dialogen of samenhangende teksten. Bij Shadowing is ook simultaan spreken anders.

Populariteit

De afgelopen jaren is veel onderzoek naar Shadowing gedaan waaruit blijkt dat de techniek zowel de uitspraak als de luistervaardigheid sterk verbetert. Het algemene begrip van het Nederlands wordt ook vergroot.

Voor- en nadelen van de Shadowing Technique

Shadowing heeft als praktisch pluspunt dat het kan worden toegepast in een groep van studenten, waarbij iedere deelnemer individueel actief aan het leren is. Het rendement van de Shadowing-methode is hoog.

De Shadowing-techniek heeft als keerzijde is dat de lerenden het wellicht wat saai vinden om dezelfde Nederlandse tekst steeds te blijven herhalen. De tekst kiezen is dus van groot belang.

Total Physical Response (TPR^®)

Bedacht door wie en wanneer

De Amerikaanse psycholoog James J. Asher ontwikkelde de taalverwervingsmethode Total Physical Response, ook wel TPR^® genoemd, in de jaren 60 van de vorige eeuw.

Kenmerken van Total Physical Response (TPR^®)

TPR^® is een methode om een vreemde taal (zoals Nederlands) te leren die uitgaat van het idee dat mensen leren met behulp van beweging en handelingen. Al doende leert men, en wel op de manier zoals kinderen hun moedertaal leren. Ouders geven voortdurend opdrachten aan hun (jonge) kinderen en belonen hen als ze die opdrachten uitvoeren (“kijk naar mama”, “goed zo”). “Pak de lepel”, “Mooi!”, “Trek je schoentjes maar aan”, enz.). In de eerste instantie is het de bedoeling dat het kind begrijpt wat de ouder zegt, het kind gaat in een later stadium verbaal reageren. Dus de luistervaardigheid Nederlands vormt de basis, daarna volgt de spreekvaardigheid.

De methode van TPR^® past deze grondslagen van de moedertaalverwerving versneld toe bij het leren van het Nederlands. De docent geeft op een begrijpelijke en vriendelijke manier taken, bijvoorbeeld: “pak het boek” en doet de taken zelf voor; de lerenden doen deze taken na. Aanvankelijk wordt nog niet verwacht van de lerenden dat zij Nederlands spreken; in een later stadium geven de lerenden de opdrachten. Bekende taken worden verder uitgebreid of gedeeltelijk veranderd.

Door de combinatie van bewegingen en spraak, spreekt TPR^® beide hersenhelften aan. Het kost hierdoor minder moeite om dingen te leren en het geleerde Nederlands beklijft ook beter.

Populariteit

TPR^® wordt voornamelijk gebruikt binnen het NT2-onderwijs (Nederlands als tweede taal), zeker bij beginners en ook wel op de basisschool bij Engels taalonderwijs. Maar ook middelbare scholieren en volwassenen werken met veel plezier met TPR^® en behalen hiermee goede resultaten.

Voor- en nadelen van Total Physical Response

TPR^® biedt veel voordelen. Doordat de student veel begrijpelijke inbreng krijgt aangeboden in ‘chunks’ (woorden die bij elkaar horen), krijgt hij of zij snel begrip van de doeltaal. De leermethodiek levert snelle succeservaringen op, wat het plezier in leren bevordert. Zo kan de student leren zonder stress. TPR^® is in principe voor elke doelgroep bruikbaar, ongeacht de achtergrond en de leeftijd en de leermethode kan ook worden ingezet in grotere klassen. De vreemde taal wordt direct opgeslagen in het langetermijngeheugen van de student.

Dat niet elke taaluiting in TPR^®-opdrachten is uit te drukken, is het minpunt van TPR^®. Daarom werkt het tot op een bepaald taalniveau en is daarbij nog een andere methode nodig. Daarnaast is de methodiek niet heel creatief. De student leert niet zijn of haar meningen, gevoelens en ideeën in het Nederlands te uiten.

De Directe Methode (Engels: Direct Method; DM)

Bedacht door wie en wanneer

Eind jaren 80 van de negentiende eeuw bedacht de Duits-Amerikaanse taalkundige Maximilian Delphinius Berlitz de Directe Methode. Deze methode wordt ook wel ‘de natuurlijke benadering’ genoemd. De Directe Methode is ontwikkeld als reactie op de dominante grammatica-vertaalmethode.

Kenmerken van de Directe Methode (DM)

Er sprake van een Reformbeweging omstreeks het jaar 1900 met nieuwe visies over leren dat zelfontdekkend en inductief moest zijn. Deze Reformbeweging had overigens niet alleen betrekking op het leren van een vreemde taal, maar eveneens over voeding, natuurgeneeskunde, kleding en naturisme. Men streefde, net zoals in de jaren zestig van de vorige eeuw, rond 1900 naar meer natuurlijke manieren van leven en bevrijding van de keurslijven. Er ontstond in het taalonderwijs veel aandacht voor de gesproken, ‘levende’ taal. Hierbij werd grammatica vooral inductief onderwezen, met voorbeeldzinnen. De taalregels moesten de lerenden hieruit afleiden. Er kwamen meer mondelinge oefeningen en met meer aandacht voor de uitspraak van de taal (zoals het Nederlands). Het werd aangemoedigd om de studenten vaak in het Nederlands te laten spreken. Dat de taalles in het Nederlands werd gegeven, was eveneens nieuw. In de les werd nadrukkelijk niet vertaald. De (Nederlandse) woordenschat werd aangeleerd aan de hand van voorbeelden en afbeeldingen. Studenten brachten abstracte vocabulaire aan voor het associëren van ideeën.

Populariteit

Deels onder invloeden van de crises en oorlogen verdween de vernieuwingsgolf van begin twintigste eeuw langzaam, om in de jaren 60 weer een andere vorm te krijgen.

Met (een moderne vorm van) de Directe Methode wordt nog altijd gewerkt door taleninstituten als Interlingua en Berlitz.

Voor- en nadelen van de Directe Methode

Dat de Directe Methode een vrij natuurlijke manier is om Nederlands te leren, is het pluspunt. Er wordt veel aandacht besteed aan spreken en luisteren. Hierdoor krijgen lerenden zelfvertrouwen en vloeiendheid in het Nederlands. Nadelen kent de leermethode echter ook. Deze leermethode besteedt vrijwel geen aandacht aan schrijfvaardigheid (Nederlands) en ook relatief minder aan lezen. Dez methode biedt te weinig uitdagingen voor studenten die verder meer gevorderd zijn in het Nederlands. Doordat deze leermethode een dynamische inzet van de student verwacht, is de leermethode tevens niet heel geschikt voor minder snel lerende studenten.

De Manesca-methode (Engels: Manesca Method)

Bedacht door wie en wanneer

Jean Manesca publiceerde An Oral System of Teaching Living Languages Illustrated by a Practical Course of Lessons in the French through the Medium of the English (“Een mondelinge methode voor het onderwijzen van levende talen, aan de hand van een praktische cursus Frans door middel van het Engels”) in 1835. In 2015 ging An oral system of teaching living languages in herdruk.

Kenmerken van de Manesca-methode

Manesca is gebaseerd op hetzelfde principe als de Natural Approach (‘natuurlijke aanpak’): de beste manier om vreemde talen te leren, is die kinderen hun moedertaal leren. Het leren van een vreemde taal (zoals Nederlands) moet veilig en gemakkelijk zijn. Daarom wil Manesca niet met abstracte lijstjes of regels met Nederlandse woorden werken die uit het hoofd geleerd moeten worden.

De Manesca-methode staat bekend als de eerst bekende, volledige taalcursus. De Manesca-methode is op het werken met een groep lerenden en een trainer Nederlands gebaseerd, die maar één Nederlands nieuw woord tegelijk introduceert. Bij elk woord hoort een specifieke beweging. Het Nederlandse woord en de bijbehorende beweging worden daarna door de studenten na elkaar herhaald. De herhaling helpt de studenten de Nederlandse woorden te onthouden, zonder dat uit het hoofd geleerd hoeft te worden. Stap voor stap worden de woorden zo zinnen en weer variaties op de Nederlandse zinnen. In een latere fase wordt met leesteksten de Nederlandse spelling aangeboden.

De methode van Jean Manesca is al enkele jaren later overgenomen en aangepast door grammaticaschrijver en taaldocent Heinrich Gottfried Ollendorff en staat dan ook wel bekend als de Ollendorff-methode.

Populariteit

Jean Manesca overleed twee jaar na publicatie van zijn methode. Het werk van Manesca is overgenomen en verder ontwikkeld door anderen, onder wie Ollendorff. Een groot deel van de ideeën van Manesca zijn nog steeds actueel en worden nog altijd toegepast in het vreemdetalenonderwijs van vandaag.

Voor- en nadelen van de Manesca-methode

De combinatie van spreken en bewegen, waardoor het fysieke geheugen wordt aangesproken en de geleerde stof gemakkelijker en langduriger kan worden onthouden, geldt als de sterke kant van de Manesca- of Ollendorff-methode. Wat daar eveneens aan bijdraagt, is het vele herhalen. Het kan door studenten als een keerzijde worden gezien dat het wat saai wordt om dezelfde Nederlandse woorden en zinnen steeds te herhalen.

Silent Way

Bedacht door wie en wanneer

The Silent way (‘de stille manier’) is in het jaar 1963 ontwikkeld door de Egyptenaar Caleb Gattegno.

Kenmerken van de Silent Way

De stille manier is een manier om een vreemde taal (bijvoorbeeld Nederlands) te leren die gebruikmaakt van stilte als instructiemiddel. De autonomie van de student en diens actieve deelname is het uitgangspunt van Gattegno’s methode.

De trainer Nederlands gebruikt een combinatie van gebaren en stilte om de aandacht te trekken van de lerende, reacties uit te lokken en de lerende aan te moedigen om foutjes te corrigeren. Veel tijd wordt aan de uitspraak (Nederlands) van de te leren taal besteed.

Caleb Gattegno, die van oorsprong wiskundige was, vond het belangrijk om les te geven op een manier die efficiënt voor de voorraad energie van de studenten was. Hij ontdekte dat het in verhouding weinig energie kost om een auditief of visueel beeld te onthouden, veel minder dan wanneer we proberen om dingen uit het hoofd te leren. Hij betoogde dat de trainers niet naar kennisoverdracht an sich zouden moeten streven, maar bewustzijn dienen aan te boren, want alleen bewustzijn maakt het mogelijk om dingen te leren.

Eén van de hulpmiddelen waar The Silent Way van Gattegno gebruik van maakt, zijn gekleurde staafjes die voor allerlei dingen kunnen worden gebruikt. De ‘de stille manier’ gebruikt eveneens Words in Colour; een kleurenkaart voor geluiden waarin elke kleur voor een bepaalde klank van het Nederlands staat, gekleurde woordgrafieken om aan zinnen te werken en gekleurde grafieken die worden gebruikt om spelling te leren.

Populariteit

Voornamelijk bij het aanleren van de uitspraak van het Nederlands zijn de ideeën van Gattegno van betekenis geweest, alhoewel The Silent Way in de oorspronkelijke vorm niet veel wordt toegepast.

Voor- en nadelen van de Silent Way

De sterke kant van de methode van Gattegno is dat zijn methodiek niet-bedreigend is voor lerenden, die tenslotte worden beschouwd als autonoom. De docent Nederlands is bij deze leermethode in principe aan de lerenden dienstbaar en niet omgekeerd. Met The Silent Way wordt het leren op een natuurlijke manier gestimuleerd. Over het algemeen wordt het geleerde goed verwerkt en onthouden door lerenden uit te dagen om nieuwe dingen te ontdekken. De student ‘mogen’ fouten maken. Dit draagt bij aan het leerproces.

Het kan een nadeel van de methode zijn dat een aantal studenten intensievere begeleiding nodig heeft dan de methode voorstaat. Door de afwezigheid van input van de docent Nederlands zouden de studenten gefrustreerd kunnen worden. Werken met kleuren en grafieken heeft als limiterende factor dat de nieuwheid er gauw af is, waardoor het effect verdwijnt.

TPR Storytelling

Bedacht door wie en wanneer

TPR Storytelling of ‘TPRS’ staat voor Teaching Proficiency through Reading and Storytelling. De TPRS-methode is ontwikkeld door Blaine Ray in 1990, van oorsprong een Amerikaanse docent Spaans, en is afgeleid van de TPR-methode (Total Physical Response).

Kenmerken van TPR Storytelling

TPRS is een talenverwervingsmethode die verhalen gebruikt om talen (bijvoorbeeld Nederlands) te leren. Het uitgangspunt is natuurlijke taalverwerving: de nieuwe taal leren zoals kinderen de moedertaal leren. De lerende wordt aan veel begrijpelijke input blootgesteld om dit te kunnen bereiken. Door de docent Nederlands wordt een verhaal verteld waarin nieuwe Nederlandse woorden meerdere keren voorkomen. Deze verhalen zijn interessant of humoristisch en nooit te lang. De lerenden ontspannen zich doordat deze verhalen gemakkelijk zijn te begrijpen. Nederlandse woorden en structuren worden zo vrijwel vanzelf opgeslagen in het langetermijngeheugen. De taaltrainer wijst de lerende op grammaticale fenomenen in het Nederlands, zonder dat lerenden regels uit het hoofd hoeven te leren.

De studenten zullen na enige tijd ‘automatisch’ Nederlands beginnen te spreken en de Nederlandse grammaticale structuren imiteren. Dit is een natuurlijk proces. Samen met een groepje van lerenden een verhaal opbouwen, is een variant. Hierbij schrijft de docent Nederlands eerst nieuwe woorden en structuren op een bord, met de Nederlandse vertaling erbij, om daarna samen met de lerenden hier een verhaal van te maken. Tot slot wordt het verhaal door de lerenden naverteld. Een belangrijk onderdeel van TPR Storytelling is lezen in het Nederlands, omdat dit zorgt voor input. Schrijven in het Nederlands volgt in een later stadium.

Populariteit

Er zijn veel onderzoeken gedaan die uitwijzen dat TPRS een succesvolle manier is om een nieuwe taal te verwerven. Er zijn wel voorwaarden: de setting dient geschikt te zijn en de taaldocent dient goed getraind te zijn.

Voor- en nadelen van TPR Storytelling

TPRS is een laagdrempelige wijze om Nederlands te leren en het geleerde wordt grondig verworven. Omdat TPRS ook aan de creatieve intelligentie appelleert, is TPRS een breinvriendelijke leermethode. Het is prettig voor de lerende en het is niet moeilijk om de aandacht erbij te houden. Het werkt heel motiverend voor de studenten om zelf een verhaal te verzinnen.

Een nadeel is dat TPRS veel voorbereiding van de trainers vraagt.

De Rosetta Stone methode

Bedacht door wie en wanneer

De Rosetta Stone-leermethode is naar de Steen van Rosetta vernoemd, een steen die werd gevonden in Egypte met een tekst in twee talen, waarmee uiteindelijk de hiërogliefen zijn ontcijferd. Het is ook de naam van het softwarebedrijf dat de taalcursussen verkoopt. De eerste versie van deze leermethode is in het jaar 1996 uitgebracht.

Kenmerken van de Rosetta Stone methode

De Rosetta Stone cursus is een manier om vreemde talen (bijvoorbeeld Nederlands) te leren met behulp van een computer. Deze taalcursussen worden aangeboden in ruim dertig verschillende talen en de cursussen zijn te volgen vanuit elk van deze talen.

De Rosetta Stone-methode is een zogenaamde communicatieve methode, die de manier imiteert waarop een kind de moedertaal leert. Dat houdt in ‘leren door middel van onderdompeling’, door veel te luisteren en na te spreken. Het programma gebruikt hier foto’s en stemmen van native speakers Nederlands (moedertaalsprekers) voor voor het overbrengen van de betekenis van nieuwe (Nederlandse) woorden. Er wordt gebruikgemaakt van een programma om spraak te herkennen. Dit programma registreert de Nederlandse uitspraak en maakt hier een schematische weergave van. Dit maakt het mogelijk voor de lerende om de uitspraak te vergelijken met die van een native speaker (moedertaalspreker Nederlands). Door de voorbeeldspreker minder snel te laten spreken en vervolgens veel na te zeggen, kan uitspraakverbetering bereikt worden.

Er zijn dictee-oefeningen voor de schrijfvaardigheid Nederlands van de lerende. De software van de methode controleert de Nederlandse grammatica en de spelling en geeft eventuele fouten aan, waarbij mogelijkheid is om deze fouten van de student te corrigeren.

Het programma omvat eveneens leesteksten. Deze leesteksten gaan over dagelijkse onderwerpen, activiteiten en ideeën.

Populariteit

De Rosetta Stone-methode wordt wereldwijd veelvuldig ingezet en niet door de minsten. Onder andere het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse zaken en de NASA maken er gebruik van. De methode van Rosetta Stone wordt in Nederland door een aantal ministeries en verschillende hogescholen en universiteiten toegepast, alsook door sommige internationale bedrijven.

Voor- en nadelen van de Rosetta Stone methode

Rosetta Stone is heel makkelijk in gebruik en de methode kan op ieder moment door de student worden gebruikt. Welke onderdelen van de methode meer of wellicht minder aandacht nodig hebben, wordt door de lerenden zelf bepaald. Veel lerenden ervaren het als prettig om met de Rosetta Stone-methode te werken. Bij een gebrek aan taaldocenten kan de Rosetta Stone-methode voor onderwijsinstellingen een oplossing bieden. Dat er geen taaldocent is die studenten motiveert of wat extra’s kan bieden, is een keerzijde van de methode.

De Pimsleur methode

Bedacht door wie en wanneer

De Pimsleur taalcursussen zijn Amerikaans taalkundige Paul Pimsleur ontwikkeld. De eerste taalcursus van Pimsleur was een cursus Grieks, die Pimsleur op de markt bracht in 1963.

Kenmerken van de Pimsleur methode

De methode van Pimsleur is een Amerikaans computerprogramma om vreemde talen (bijvoorbeeld Nederlands) te leren.

De cursus bestaat uit zinnetjes/dialoog die door studenten worden nagesproken en herhaald. Deze Nederlandse voorbeeldzinnen zijn door native speakers (moedertaalsprekers) ingesproken. De cursussen zijn op herhaling, anticipatie, woordenschat en weer herhaling gebaseerd. De lessen van de cursus omvatten een halfuur audio-opname met nieuwe vocabulaire en taalstructuur. De grammaticale structuur van het Nederlands wordt niet apart uitgelegd maar aangeboden door middel van uitbreiding van, en variaties op, de zinnetjes.

Dr. Pimsleur heeft het optimale interval onderzocht waarmee kennis overgaat van het kortetermijngeheugen naar het langetermijngeheugen. In de cursussen van Pimsleur is dit (gemiddelde) interval geïntegreerd.

Populariteit

Onder andere Amerikanen volgen de taalcursussen van Pimsleur en de ervaringen met Pimsleur lopen uiteen. De studenten zijn in het algemeen tevreden over de aangeleerde uitspraak.

Voor- en nadelen van de Pimsleur methode

Om de uitspraak te verbeteren werkt de methodiek van Pimsleur zeer goed, omdat de insprekers allemaal native speakers (moedertaalsprekers) zijn en op een natuurlijke manier op een normaal tempo Nederlands spreken.

Het minpunt van de methode is dat niets uitgelegd wordt. De gebruikers leren geen bouwstenen van het Nederlands om zelf een zin te maken, maar moeten het met duizenden voorbeeldzinnen doen die uit het hoofd worden geleerd.

De Michel Thomas methode

Bedacht door wie en wanneer

De Michel-Thomas-methode is bedacht, niet verwonderlijk, door Michel Thomas (geboren als Moniek Kroskof); een genaturaliseerde Amerikaandie oorspronkelijk in Polen is geboren. Kort na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde hij zijn leermethode in een eigen taleninstituut in Beverly Hills, Los Angeles, die beroemdheden zoals Barbra Streisand, Diana Ross, Mel Gibson, Emma Thompson, Bob Dylan en Pierce Brosnan tot zijn klantenkring kan rekenen.

Kenmerken van de Micheal Thomas methode

Dat iemand alleen kan leren leren als hij of zij stressvrij is, was het uitgangspunt van Michel Thomas. Hij begon met de studenten duidelijk te maken dat ze zich geen zorgen hoefden te maken dat ze dingen zouden vergeten.

De taalcursussen zijn audiolessen (Nederlands), door twee acteurs ingesproken; een vrouwelijke en een mannelijke. De setting bij Michel Thomas is een virtuele klas, waarin de student zich voorstelt als de derde student. Deze student luistert mee met de lessen van de acteurs. Wanneer de acteurs een vraag wordt gesteld, is het idee dat de lerenden op pauze drukken en eerst zelf de vraag beantwoorden. Er wordt geen huiswerk gegeven en er hoeft niet uit-het-hoofd te worden geleerd. Bij de methode worden de lessen opgebouwd in stapjes en nieuwe Nederlandse lesstof wordt afgewisseld met bekende Nederlandse lesstof. De uitleg wordt in het Engels gegeven. Er wordt bijvoorbeeld gewezen op verbanden tussen het Engels en het Nederlands, als deze er zijn. De Michel Thomas-methode geeft eveneens grammaticale uitleg. Eerst wordt makkelijke lesstof aangeleerd, moeilijkere lesstof volgt pas nadat de lerende het voorgaande heeft begrepen en verworven. Behalve Nederlandse woorden en zinnen in de doeltaal worden eveneens bouwstenen aangeleerd zodat de lerenden zelf zinnen kunnen bouwen. De leermethode maakt ook gebruik van flashcards waarmee studenten zelf hun woordenschat Nederlands kunnen toetsen en online oefeningen kunnen maken om hun eigen voortgang te kunnen meten.

Populariteit

Veel mensen vinden de methode van Michel Thomas fijn om mee te werken en zijn over het algemeen tevreden over de uitleg van de structuren van het Nederlands. Studenten die wat verder gevorderd zijn met de taal, vinden de cursussen wat minder nuttig.

Voor- en nadelen van de Micheal Thomas methode

De taalcursussen zijn erg toegankelijk en trainen luistervaardigheid en uitspraak Nederlands op een efficiënte manier. Het feit dat deze taalcursussen Nederlands niet in schrijfvaardigheid voorzien, kan als een keerzijde worden gezien. Een echte interactie is er ook niet doordat de methode van Michel Thomas een audiocursus betreft.

De Assimil methode

Bedacht door wie en wanneer

Assimil is een Frans bedrijf, dat in 1929 is opgericht door polyglot en schrijver en Alphonse Chérel. Het bedrijf Assimil maakt en publiceert cursussen voor vreemde talen. Dit begon met hun eerste boek Anglais sans Peine.

Kenmerken van de Assimil methode

‘Assimileren’ betekent letterlijk ‘opgaan in de andere groep, mengen met’, wat wel een hooggegrepen streven is voor taalcursussen (zoals Nederlands). De Assimil-taalcursussen zijn zelfstudielessen die bestaan uit een lesboek Nederlands, audio-CD’s en een USB-stick. De cursisten werken idealiter ruwweg twintig minuten per dag.

De lessen van Assimil bestaan uit Nederlandse dialogen die worden beluisterd, nagesproken en gelezen. De Nederlandse vertaling staat ernaast, samen met de uitleg van de grammatica. Voor het oefenen van de uitspraak van het Nederlands, maakt Assimil gebruik van zinnetjes die door moedertaal (native) speakers zijn ingesproken en die de lerende herhaalt. De opbouw is van receptief naar productief: tijdens de eerste lessen wordt nog geen taalproductie verwacht van de gebruiker; dit komt pas na ruwweg vijftig lessen.

Populariteit

De cursussen van Assimil zijn populair. De taalcursussen zijn niet duur en het aanbod aan talen is ruim.

Voor- en nadelen van Assimil

Dat de cursist Nederlands in zijn of haar eigen tempo kan leren op het moment dat dit het beste uitkomt, is het voordeel van de methode van Assimil. Het nadeel hierbij is, wat geldt voor alle computertaalcursussen, dat de student aan zichzelf is overgeleverd. Er is geen taaldocent Nederlands om studenten te motiveren of te begeleiden.